Live Review: Ο Βασίλης Λέκκας «Μες στη νύχτα» στη μουσική σκηνή «Κόμης»(+videos)

Γράφει ο Παναγιώτης Κοτσώνης (travelogue)
45 άρθρα στο MusicHeaven

Δεν είχα ιδέα ότι στον «ΚΟΜΗ» που εδρεύει στην οδό Λασκαράτου 20, στα Άνω Πατήσια γίνονται ζωντανές παραστάσεις. Πάντα πήγαινα περιστασιακά και μάλιστα προ δεκαετίας. Μέχρι που ο δικός μας Deos ανήρτησε το σχετικό δελτίο τύπου, από το οποίο πείστηκα ανεπιφύλακτα να παρευρεθώ στη μουσική παράσταση που θα έδινε ο Βασίλης Λέκκας «Μες στη νύχτα» στην εν λόγω μουσική σκηνή. Μαζί του ο πιανίστας Γιώργος Σαλτάρης, μέλος και μάλιστα από τα πρώτα, του MusicHeaven, με το nickname Giorgos.

Φτάσαμε αρκετά νωρίτερα, οπότε κάτσαμε στο κάτω μπαρ για το πρώτο ποτό,  μέχρι που κάποια ώρα αργότερα ακούσαμε από πάνω μουσική, και φύγαμε με τα ποτά στο χέρι, για να ανεβούμε τη σκάλα, διαπιστώνοντας ότι η μουσική προέρχεται από την πρόβα που ακόμη ήταν σε εξέλιξη. Τι τύχη! Σαν να μη συμβαίνει τίποτα, θρονιαστήκαμε, ακούσαμε ένα τεταρτάκι από την πρόβα και βγάλαμε μερικές φωτογραφίες! O Βασίλης καθόλου ενοχλημένος δεν φάνηκε για τη μικρή διακοπή. Το αντίθετο θα έλεγα, αφού πολύ φιλικά μας καλησπέρισε και συνέχισε την πρόβα του.

Γύρω στις 11 ξεκίνησε, το πρόγραμμα, με την ερμηνεία δύο εκ των πέντε τραγουδιών από το «Χωρίον ο πόθος» του Μάνου Χατζιδάκι, οι συνθέσεις του οποίου μας ταξίδεψαν για τα επόμενα τραγούδια.  «Ο καινούριος προφήτης» έδωσε μια εναλλακτική και ανανεωμένη προοπτική για την έλευσή του. Τα τραγούδια, «Blue»  από την ομώνυμη ταινία του 1968 σε σκηνοθεσία Silvio Narizzano, «Ο χορός του Βαρτάν» από την ταινία «Αμέρικα, Αμέρικα» σε σκηνοθεσία Elia Kazan, και τα δύο σε στίχους Άρη Δαβαράκη, όπως και το «Μια πόλη μαγική» σε στίχους του ίδιου του Μάνου από την ομώνυμη ταινία του 1954 σε σκηνοθεσία Νίκου Κούνδουρου, μας έβαλαν σε μία κινηματογραφική διάθεση. Ο Χατζιδακικός λυρισμός ως προς το άκουσμα αλλά και τις εικόνες, συνεχίστηκε με τα «’Ελα σε μένα» του Γκάτσου από την Πορνογραφία του 1982 «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι» σε στίχους Περγιάλη και Εμιρζά, η «Μπαλάντα του οδοιπόρου» σε στίχους Μάνου Ελευθερίου από το δίσκο «Ο οδοιπόρος, το μεθυσμένο κορίτσι & ο Αλκιβιάδης» του 1973 και η «Μπαλάντα του Ούρι» σε στίχους Γκάτσου από το 1983.

Είναι γνωστό 30 χρόνια στη συνείδηση του κόσμου που τον ακολουθεί και τον θαυμάζει, ότι ο Βασίλης Λέκκας είναι τόσο Χατζιδακικός όσο και Θεοδωρακικός ερμηνευτής. Η μετάβαση από τον ένα συνθέτη στον άλλο, έγινε με το τραγούδι «Κατάρτι & ατμός» σε στίχους και μουσική του Γιώργου Καζαντζή από το δίσκο του 2004, «Του έρωτα & τ΄ουρανού», μία υπέροχα ονειρική μπαλάντα που ο λόγος της αναδεικνύει το μεγαλείο του ανθρώπινου συναισθήματος. Περάσαμε λοιπόν και στο Θεοδωράκη με ένα τραγούδι – κάλεσμα αγάπης, με τίτλο «Σημαδεμένος απ’ την αγάπη» σε στίχους Μιχάλη Γκανά από το δίσκο «Ασίκικο πουλάκη» του 1996, ο οποίος ανήκει στην προσωπική δισκογραφία του Βασίλη Λέκκα. Όσο για το ερώτημα «Ποιος τη ζωή μου;» (ποιος την κυνηγά;), παρόλο που συντραγουδήθηκε από όλους, υποθέτω πως έμεινε αναπάντητο για κάποιους, παρά την έντονη πειστικότητα στην ερμηνεία. Προσωπικά, το έχω απαντήσει εδώ και χρόνια και έκτοτε με αυτή την απάντηση πορεύομαι. Οι στίχοι, βεβαίως, ανήκουν στο Μάνο Ελευθερίου από το δίσκο «Τα χρόνια του αγώνα» του 1974.

Οι ερμηνείες σε τραγούδια του Μίκη συνεχίστηκαν ύστερα από το γνωστό «Caruzo» του Lucio Dalla του 1986. Δεν έχει και πολύ σημασία αν τα ιταλικά ήταν απολύτως σωστά ή όχι. Νομίζω πως στο τέλος του τραγουδιού, οι θεατές είχαν κρατήσει μέσα τους, περισσότερο την ένταση της ερμηνείας και τη δυναμική του συναισθήματος που είναι απαραίτητα συστατικά, πέρα από την εξαιρετική φωνητική ικανότητα που χρειάζεται και αναμφίβολα διαθέτει ο Βασίλης Λέκκας. Επιστροφή στο ρεπερτόριο του Μίκη, λοιπόν, με ένα εμβληματικό, κατά την άποψή μου, τραγούδι, ερμηνευμένο σε πρώτη εκτέλεση από το Βασίλη με τίτλο «Κοίτα με στα μάτια» από το «Ασίκικο Πουλάκη» που προανέφερα και συνέχεια με την «Όμορφη πόλη» σε στίχους Γιάννη Θεοδωράκη από τους «Λιποτάκτες» του 1962, «Ένα δειλινό» σε στίχους  Μίκη από το «Τραγούδι του νεκρού αδελφού» το 1962 και «Το παράπονο» σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου από την «Πολιτεία Α’» του 1961.

 «Ένα κόκκινο σημάδι» με άρωμα Ανατολής μας στιγμάτισε με το επόμενο τραγούδι από την πρώτη δισκογραφική συνεργασία του Βασίλη Λέκκα με το Γιάννη Σπάθα, με τίτλο «Σύντομα όνειρα» του 1989, σε μουσική του δεύτερου και στίχους Ευγένιου Αρανίτση. Από τον ίδιο δίσκο και τους ίδιους δημιουργούς ακούσαμε και το τραγούδι «Τι είναι αυτό που σε φοβίζει». Οι μουσικές διαδρομές από την προσωπική του δημοσιογραφία συνεχίστηκαν με το εξαιρετικό τραγούδι «Καημέ» σε μουσική και στίχους Δημήτρη Πάνα εμπνευσμένο από τη δημοτική μας παράδοση, που ηχογραφήθηκε για τον δίσκο «Όρθιοι» του 2004. Αυθόρμητα και απροβάριστα ξεκίνησε να το ερμηνεύει a capella o Βασίλης, για να τον ακολουθήσει αυτοσχεδιαστικά ο Γιώργος Σαλτάρης στο πιάνο, αποδεικνύοντας πόσο ταλαντούχος είναι.

Το πρώτο μέρος έκλεισε με μία πολύ όμορφη διασκευή σε ένα ταξιδιάρικο τραγούδι των Radiohead με τίτλο «Street spirit» με απόδοση των στίχων στα ελληνικά από το Δημήτρη Πάνα και με το «Κλειστό λόγω αγάπης», ακυκλοφόρητο ακόμη που αναμένεται να ενταχθεί στο νέο δίσκο του Βασίλη Λέκκα. Πρόκειται για μια ιστορία προδομένου ή απωθημένου έρωτα που παραμυθένια μας δίνεται από τη στιχουργό Μαρία Παπαδάκη σε μουσική της Βάσως Αλαγιάννη.

Το δεύτερο μέρος ξεκίνησε για μία ακόμη φορά με Μάνο Χατζιδάκη & Νίκο Γκάτσο. Ένα από τα μηνύματα των ημερών του Πάσχα δια της Αναστάσεως, είναι και το ζήτημα της αθανασίας ή αν θέλετε, τα όρια του εφικτού κι ανέφικτου για τον άνθρωπο. Ο Γκάτσος την προσεγγίζει και στην ουσία συνομιλεί μαζί της, αποδίδοντας χαρακτηριστικά υπαρκτού προσώπου στην «Αθανασία», από τον ομώνυμο δίσκο του 1976. Η πορνογραφία για μία ακόμη φορά έρχεται ερεθιστική όσο και ονειρική με την «Μπαλάντα των αισθήσεων και των παραισθήσεων» σε στίχους Άρη Δαβαράκη.

Ο Νίκος Γκάτσος, ως ο κατεξοχήν εγχώριος υπερρεαλιστής στιχουργός, χρησιμοποιούσε με αξιοθαύμαστο τρόπο αυτήν την τεχνική για να προσεγγίσει ακόμη και τα πιο ρεαλιστικά ζητήματα του ανθρώπου και του κόσμου μας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, αποτελεί ο «Κεμάλ» από τους «Αντικατοπτρισμούς», που σε κάθε συναυλία του, τόσο μοναδικά ερμηνεύει ο Βασίλης Λέκκας σαν ο πιο σοφός παραμυθάς.

Ο όρος «Πάσχα Ελλήνων» είναι βαθειά ριζωμένος στο λαϊκή συνείδηση. Είτε πιστεύει κάποιος σε υπερβάσεις όπως ανάσταση νεκρών, μα κυρίως σε επιτακτικές ανάγκες όπως η ανάσταση των ζωντανών, αυτός ο όρος μπορεί να τον εκφράσει, όπως αναμφίβολα τον εκφράζουν τα τραγούδια που ακολούθησαν, αρχής γενομένης  από την «Μπαλάντα του κυρ-Μέντιου» σε ποίηση Κώστα Βάρναλη και μουσική Λουκά Θάνου από το δίσκο «Σάλπισμα» του 1978. Το «Βρέχει στη φτωχογειτονιά», από την ταινία «Συνοικία το όνειρο» του 1961 σε σκηνοθεσία Αλέκου Αλεξανδράκη και σε στίχους Τάσου Λειβαδίτη, σίγουρα είναι από τα πλέον τραγουδισμένα σε φτωχογειτονιές του χτες και του σήμερα. Όσο για το «Μάνα μου Ελλάς», από το «Ρεμπέτικο» του Κώστα Φέρρη σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου και στίχους Νίκου Γκάτσου, είναι χαρακτηριστική περίπτωση τραγουδιού όπου η μουσική συναντάει την ιστορία και η ιστορία την ποίηση. Ο Βασίλης Λέκκας το ερμήνευσε συγκλονιστικά υπέροχα. Οι αμανέδες του με πήγαν χρόνια πίσω σε, προφανώς για μένα, ανείδωτες και αβίωτες εικόνες από τη Σμύρνη. Εικόνες αληθινές, ιστορικές, από το παρελθόν ως το παρόν, με σκέψη πάντα προσανατολισμένη στο μέλλον.

Η επιστροφή στον Χατζιδάκη, έγινε με τον «Τσάμικο», ένα τραγούδι με άρωμα δημοτικό, ύμνος στην ελευθερία, από το δίσκο «Αθανασία» σε στίχους Νίκου Γκάτσου. Και η ωδή στην ελευθερία συνεχίστηκε με το μελοποιημένο ποίημα του Νίκου Καββαδία από το συνθέτη Χάρη Παπαδόπουλο με τίτλο «Γκεβάρα» που βρίσκεται στο δίσκο «Όρθιοι», και μιλάει για το θάνατο του μεγάλου επαναστάτη Τσε που έζησε μέχρι τέλους τη ζωή του ελεύθερος και μαχόμενος για την κατάκτηση όχι μόνο της ατομικής του ελευθερίας, αλλά και της συλλογικής. Η βραδιά σιγά - σιγά έφτανε στο τέλος και τα «Κάστρα» σε μουσική Γιώργου Τρανταλίδη και μουσική Ζωής Παναγιωτοπούλου από το δίσκο «7 Ισημερινοί» του 1999, μας ταξίδεψαν σε όλη την ελληνική ήπειρο, στους θεόρατους βουνίσιους όγκους που στέκουν αγέρωχοι και τα χώματά τους έχουν αυλακώσει ανεξίτηλες στιγμές της ιστορίας. Το προτελευταίο τραγούδι ανήκε στο Μίκη Θεοδωράκη. «Της δικαιοσύνης Ήλιε νοητέ» σε ποίηση Οδυσσέα Ελύτη, από «Το Άξιον Εστί» του 1964, που εδώ και σχεδόν μισό αιώνα λειτουργεί ως άλλος εθνικός ύμνος. Το πάθος στην ερμηνεία του Βασίλη Λέκκα σήκωσε όρθιο τον κόσμο, που τραγούδησε μαζί του σχεδόν με συνωμοτική ευλάβεια, για να οδηγηθεί στο τέλος  αυτού του ταξιδιού, για μια ακόμη φορά, με Χατζιδάκι. Έτσι, όπως ξεκίνησε και σαν να έκλεινε ο κύκλος, η μελωδία του ονειροποιού Μάνου στο «Χάρτινο το φεγγαράκι» του Νίκου Γκάτσου ερμηνευμένο με το λυρισμό της φωνής του Βασίλη , μας πήρε από το χέρι για να μας καληνυχτίσει παραμυθένια.

Ο Βασίλης Λέκκας, είναι εμφανώς ένας εκ των καλύτερων ερμηνευτών που διαθέτει το σύγχρονο ελληνικό τραγούδι. Επί τρεις ώρες δεν ξεκούρασε ούτε στιγμή τη φωνή του. Ακόμη και στα πιανιστικά μέρη των τραγουδιών, εκείνος με τον ιδιαίτερο τρόπο του συμμετείχε φωνητικά. Όπως σας είπα, είχα την τύχη να πάρω μια μικρή γεύση από την πρόβα. Σχεδόν όλα τα τραγούδια που ειπώθηκαν στη συναυλία, δεν ανήκαν στα πλαίσια της πρόβας. Πράγμα, που δείχνει την ικανότητα για αυτοσχεδιασμούς τόσο του ερμηνευτή, όσο και του εξαιρετικού πιανίστα Γιώργου Σαλτάρη αλλά και την απεριόριστη έκταση του ρεπερτορίου του. Μεταξύ των τραγουδιών, ήταν αρκούντος επικοινωνιακός με τον κόσμο, αλλά και στο διάλλειμα, έσπευσε να χαιρετήσει σχεδόν άπαντες, φιλικός και χαμογελαστός. Πριν το τελευταίο τραγούδι, μίλησε και για το ρεπερτόριο που επιλέγει αλλά και για την κατάσταση που βιώνουμε ως χώρα. Είναι γνωστό ότι πέρα από ερμηνευτής είναι και συνειδητοποιημένος πολίτης με βαθιές πολιτικές θέσεις & κοινωνικές αρχές. Για κάποιον σαν εμένα, που δεν θεωρούμαι πρότυπο θρησκευόμενου, η συγκεκριμένη συναυλία έδωσε μία αίσθηση μυσταγωγία στη φετινή Μεγάλη Πέμπτη μου, μαζί με όνειρα, παραμύθια αλλά και περισυλλογή. Κι επειδή, η Χριστιανορθόδοξη Ανάσταση είναι μόνο μια στιγμή και έχει περάσει τώρα που γράφω αυτό το κείμενο, θα μοιραστώ μαζί σας, μια ευχή που έκανε ο Λέκκας λίγο πριν το κλείσιμο και είναι σίγουρα ευχή διαρκείας… Καλή Ανάσταση στον τόπο!!!

Σημ.:

1. Τα βίντεο για τα τραγούδια "Ποιος τη ζωή μου", "Κοίτα με στα μάτια", "Street spirit" τράβηξε με τη φωτογραφική μηχανή της, η Βασούλα Κ.