Beyond a far-off shore - Η πρώτη δισκογραφική προσπάθεια των «Ιέρνις»

Γράφει ο Ιουλία Λυμπεροπούλου (ioulialibera)
23 άρθρα στο MusicHeaven

Οι «Ιέρνις» είναι ένα ελληνικό συγκρότημα που εμπνέεται δημιουργικά από την κέλτικη παράδοση. Τον πυρήνα του γκρουπ συνιστούν τα αδέλφια Μανώλης και Γιώργος Γαλιάτσου και ο Κώστας Ξυδάκης, ενώ τα νεότερα μέλη του είναι η τραγουδίστρια του σχήματος Χρυσούλα Κεχαγιόγλου και η Ρεγγίνα Σοφού, που παίζει βιολί. Το Δεκέμβριο του 2012 βγήκε ο πρώτος δίσκος του συγκροτήματος με τίτλο «Beyond a far-off shore», που κυκλοφόρησε από το «Music Corner» σε παραγωγή των «Ιέρνις». Τα τραγούδια του βασίζονται σε παραδοσιακά ακούσματα, αλλά οι διασκευές δε διέπονται απλώς από ένα κέλτικο ηχόχρωμα, απορρέουν τόσο από το διαμορφωμένο αισθητήριο των μελών από τη μακρόχρονη ενασχόλησή τους με το συγκεκριμένο μουσικό είδος όσο και από την επίπονη και επίμονη έρευνά τους σε σχέση με το ιστορικό, το ανθρωπολογικό και το μουσικό πλαίσιο των τραγουδιών.

Στην πραγματοποίηση του άλμπουμ συνέβαλαν πολλοί μουσικοί στη διασκευασμένη απόδοση παραδοσιακών ρυθμών και στην πρωτότυπη δημιουργία κομματιών βάσει παραδοσιακών προτύπων. Οι «Ιέρνις» αφήνουν τη σφραγίδα τους σε κάθε σημείο του δίσκου, τον οποίο χαρακτηρίζει ποικιλία ήχων, θεματολογίας και συνδυασμού οργάνων. Να σημειωθεί ότι τα ιρλανδέζικα μπουζούκια που παίζουν ο Μανώλης και ο Γιώργος Γαλιάτσος είναι ιδιόχειρης κατασκευής του Μανώλη, ο οποίος καταπιάνεται με αυτήν τη δραστηριότητα με μεράκι. Αυτό πηγάζει από το πάθος του για το ξύλο ως υλικό, που καταλήγει επεξεργασμένο στη δημιουργία οργάνων ικανών να παράγουν ήχο. Μόνη της η διαδικασία μάς υποδεικνύει την από καρδιάς αφοσίωση στη μουσική ενός γκρουπ το οποίο, ενώ υπάρχει με διάφορες συνθέσεις, πλην του βασικού πυρήνα, επί δεκαπέντε χρόνια, παρέμενε σχεδόν άγνωστο μέχρι πρότινος. Και ο λόγος δεν ήταν η απουσία ποιότητας στη δουλειά του, αλλά το ακριβώς αντίθετο, η  ανάγκη του να κάνει αργά και σταθερά βήματα, αφοσιωμένα σε ό,τι θα νοηματοδοτούσε για τα μέλη του μία μουσική πορεία χωρίς εκπτώσεις.

Η κεκτημένη εμπειρία, όμως, της κοπιαστικής και συνάμα πλούσιας αυτής διαδρομής αποτυπώνεται στη γενική εικόνα του δίσκου όπως και στις φροντισμένες λεπτομέρειες όσον αφορά τα τραγούδια. Για το καθένα δίνονται ενδιαφέροντα στοιχεία στο μικρό ένθετο βιβλιαράκι του cd, καθιστώντας σαφές πως τίποτα δεν έμεινε στην τύχη. Όλα αυτά τα διαπιστώνει πράγματι κανείς ακούγοντας το δίσκο. Από την αρχή έως το τέλος η μουσική αφήγηση κρατά εστιασμένη την προσοχή του ακροατή με εναλλαγές ρυθμών και μουσικών θεμάτων ακόμα και μέσα στο ίδιο κομμάτι, πράγμα που δεν του αφήνει περιθώρια για να αφαιρεθεί παρά μόνο να ονειροπολήσει. Και ενώ το κάθε κομμάτι ορχηστρικό ή με στίχο διαφέρει από το άλλο, ταυτόχρονα διαπλέκονται με μία εσωτερική σύνδεση σε αδιάρρηκτη ενότητα. Τα τραγούδια υμνούν, μέσα από διαχρονικές αξίες εναρμονισμένες με ό,τι θεωρούμε πιο οικείο, τις μικρές και μεγάλες πραγματικότητες της ζωής σε παραδοσιακές ή σύγχρονες κοινωνίες, όπως είναι η χαρά, η θλίψη του αποχωρισμού και της απώλειας, η πίστη σε ό,τι για τον καθένα είναι «ακριβό». Ακούγοντάς τον αισθάνθηκα μία επαναφορά σε όσα κοντεύουν να ξεχαστούν ελλείψει χρόνου, τρόπου, ενίοτε και προοπτικής. Από την άλλη, σκεφτόμουν ότι ο άνθρωπος έχει επιβιώσει από αναρίθμητες καταστάσεις, είτε τα κατάφεραν είτε όχι οι συγκεκριμένες περιπτώσεις όσων αναφέρονται στα τραγούδια, που ανάγονται πλέον σε σύμβολα για τους μεταγενέστερους, για εμάς. Και έτσι η επίγευσή του στο τέλος ήταν μία αναπτερωμένη ελπίδα για κάτι καλύτερο, που σμιλεύεται δυνατή μέσα από τις δυσκολίες και το φαινομενικά αδύνατο. Ήρεμα, απαλά και ταπεινά, ενίοτε πιο διεκδικητικά και ξεσηκωτικά, όταν εξοργίζονταν ή είχαν παιχνιδιάρικη διάθεση τα uilleann pipes, μελαγχολικά με το τσέλο να δηλώνει την παρουσία του διακριτικά ως σταθερή αξία, με τα κρουστά να υποστηρίζουν την απαραίτητη ρυθμική ροή, με τα έγχορδα και τα πνευστά να υφαίνουν τις μελωδικές γραμμές. Αυτό ήταν το δικό μου ταξίδι, βέβαια. Ο καθένας καλείται να κάνει το δικό του…

Γενικά, το ρεπερτόριο του συγκροτήματος, κάτι που γίνεται εμφανές και στην πρώτη του δισκογραφική προσπάθεια, εμπλουτίζεται με χορευτικούς σκοπούς, Reels, Jigs, Hornpipes, σε μία γκάμα τραγουδιών που απλώνεται χρονικά από το 16ο αιώνα έως τις μέρες μας. Παράλληλα, διερευνώνται οι κοινοί τόποι σε μουσικό και θεματολογικό επίπεδο της ελληνικής και της ιρλανδικής παράδοσης, παρουσιάζοντας τη σύνδεση των δυο μουσικών ιδιωμάτων.

Έχουν, επίσης, συνεργαστεί με άλλους μουσικούς, όπως είναι ο Jack Rogers (κιθάρα, φλάουτο, φλογερές, μαντολίνο), ο Πάνος Γκαϊτατζής (βιολί, φλάουτο, πίπιζες) κ.ά.

Οι μουσικοί που συμμετέχουν  στο δίσκο είναι: ο Μανώλης Γαλιάτσος, που παίζει μπουζούκι, μπάντζο, μαντολίνο, κιθάρα και λαούτο-μπουζούκι· ο Γιώργος Γαλιάτσος που παίζει κιθάρα, μπουζούκι, λαούτο, tiple και τραγουδάει· ο Σκοτ Μαυρουδής που παίζει γιούλιαν πάιπς (uilleann pipes), πνευστά, μαντολίνο και τραγουδάει· ο Κώστας Ξυδάκης που παίζει φλάουτο, μαντολίνο, πνευστά και ντάλσιμερ (dulcimer)· η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου που τραγουδάει· η Χριστίνα Κούτρου που παίζει τσέλο· και τέλος, η Πουλχερία Τσαβδαρή που παίζει τουμπερλέκι και μπεντίρ. 

Εξώφυλλο

  «Το εξώφυλλο του δίσκου είναι ένα έργο της Aileen Clarke», όπως μας πληροφορεί η  Χρυσούλα Κεχαγιόγλου. «Ήταν φίλη των παιδιών και του Σκοτ Μαυρουδή (Scott Mavroudis), που είναι ένας εξαιρετικός μουσικός και παίζει ένα εντυπωσιακό όργανο, τα uilleann pipes, μοιάζει με τη γκάιντα, αλλά είναι πιο πολύπλοκο και παράγει φανταστικό ήχο. Ο Σκοτ, λοιπόν, είχε αυτή τη φίλη, η οποία φτιάχνει πλεκτούς πίνακες. Όταν τα παιδιά βρίσκονταν στη διαδικασία εύρεσης εξωφύλλου, της πρότεινε ο Σκοτ να τον χρησιμοποιήσουν. Έχει τα χρώματα της θάλασσας, κάτι που συσχετίζεται και με την ελληνική πραγματικότητα. Μοιάζει λίγο με την κατάσταση επί Χούντας και λίγο μετά, όταν οι μουσικοί επιδίωκαν στους δίσκους τους να έχουν τέχνη. Δηλαδή οι δίσκοι του Μάνου Χατζηδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη έχουν έργα τέχνης στο εξώφυλλο ή μελοποιούσαν ποιήματα. Με την ίδια λογική ήθελαν να είναι ο δίσκος στο σύνολό του τέχνη. Να μην είναι κάτι πιο προσωποκεντρικό, επομένως».

Ο τίτλος του δίσκου ‒ «Beyond a far-off shore»

Ο τίτλος, σύμφωνα με το Γιώργο Γαλιάτσο, προέκυψε από το γεγονός ότι η μουσική που παρουσιάζεται στο ηχογράφημα αποτελεί μέρος μεν της κέλτικης παράδοσης, αλλά η επιρροή της επεκτείνεται πέρα από τα σύνορα των συγκεκριμένων χωρών, εφόσον είναι παιγμένα από ένα μουσικό σχήμα που έχει ως βάση του την άλλη άκρη της Ευρώπης, την Ελλάδα. 

Θεματολογία

 «Η θεματολογία των τραγουδιών» υποστηρίζει ο ίδιος «είναι εκείνη που εμφανίζεται συνήθως στη λαϊκή μουσική παράδοση. Θίγονται, δηλαδή, ζητήματα κοινοί τόποι, όπως η μετανάστευση, η κοινωνική αδικία, ο έρωτας, η αστυφιλία, οι πόλεμοι, οι επαναστάσεις κτλ. Τα τραγούδια εξιστορούν κοινωνικο-πολιτικά γεγονότα και καταπιάνονται με τις συνήθειες των απλών ανθρώπων, που βρίσκουν αναλογίες σε όλες τις λαϊκές παραδόσεις». Η θεματολογία προσανατολίστηκε, ακόμα, από την πρωτοτυπία τους, ισχυρίζεται η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου, κάτι που θα ισχύσει «ακόμα πιο πολύ στο δεύτερο δίσκο. Τα παιδιά κινούνται με το γνώμονα του να διασωθεί υλικό που δεν είναι ήδη γνωστό, επιδιώκοντας να επαναφέρουν κομμάτια παράδοσης στα οποία, για διάφορους λόγους, δε δόθηκε η απαιτούμενη προσοχή».

Η προσπάθειά τους έχει επιπλέον δύο κατευθύνσεις, για να θεωρείται ολοκληρωμένη. Μελετούν το παρελθόν σε μία απόπειρα σύνδεσής του με το παρόν αλλά και με το μέλλον. Θεωρεί πολύ γοητευτικό η Χρυσούλα, η οποία είναι επαγγελματίας τραγουδίστρια, το γεγονός ότι «οι μουσικοί έχουν όραμα σε σχέση με ό,τι κάνουν. Αυτή ίσως να είναι και η διαφορά με κάποιους επαγγελματίες. Γιατί, όταν είσαι επαγγελματίας, συχνά κυνηγάς την καριέρα και για να βιοποριστείς και για να υπάρχεις στο χώρο. Έτσι, αφενός δεν έχεις το χρόνο συχνά να εμβαθύνεις ή να πειραματιστείς περισσότερο στη δουλειά σου και αφετέρου επιδιώκεται τα τραγούδια του ρεπερτορίου σου να είναι πιο εύκολα αναγνωρίσιμα, για να επιτυγχάνεται όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ανταπόκριση από τον κόσμο». Επομένως η έννοια της εξοικείωσης με το άκουσμα, σε αυτή την περίπτωση, κατακτάται από την ακρόαση του δίσκου και του σχήματος στις ζωντανές εμφανίσεις, ιδίως για όσους θα ήθελαν να πρωτογευτούν την κέλτικη μουσική. «Ενδιαφέρει πολύ τους “Ιέρνις”», όπως συνεχίζει η ίδια, «να αποτελούν ζωντανά μέρη της κουλτούρας και της ελληνικής αλλά και όσων γίνονται αντικείμενο μελέτης αφορμή των τραγουδιών. Γι’ αυτό δεν αναμασούν ήδη γνωστά ακούσματα. Αντίθετα, η αφετηρία τους είναι το να παίρνουν πρωτόλειο υλικό, προσπαθώντας να το συνδέσουν με τη δική μας εποχή, την κουλτούρα και τα βιώματα, με στόχο τελικά να πάει ένα βήμα παραπέρα».

Τα τραγούδια του δίσκου

 «Listen With Your Heart» προτρέπει ο Γιώργος Γαλιάτσος. Ας τους ακούσουμε, λοιπόν!

1. Willie’s Fling ‒ Sean Ryan’s ‒ Ril Gan Ainm [παραδοσιακό]

2. Gloomy Winter’s Noo Awa’ [ποίημα του Σκοτσέζου ποιητή και τραγουδοποιού Robert Tannahill (1774-1810)]

Από το δίσκο των «Iernis» με τίτλο «Beyond a far-off shore» το κομμάτι «Gloomy Winter’s Noo Awa'», όπου ερμηνεύει η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου.

3. Cremonea ‒ Full Rigged Ship [παραδοσιακό] ‒ Galician Jig [Brendan O’Regan]

Από το δίσκο των «Iernis» με τίτλο «Beyond a far-off shore» ένα ορχηστρικό κομμάτι με τίτλο «Cremonea».

4. John Riley [παραδοσιακό]

Θίγει το γνωστό θέμα, και για την ελληνική παράδοση, της μετανάστευσης και του έρωτα. Όπου το παλικάρι επιστρέφει κάποια στιγμή μετά από 7 χρόνια ξενιτιάς (μαγικός αριθμός), η κοπέλα δεν το αναγνωρίζει και τη βάζει σε «δοκιμασία» ζητώντας τη σε γάμο. Εκείνη λέει πως είναι λογοδοσμένη με κάποιον που λείπει, αλλά όσα χρόνια κι αν περάσουν είναι δοσμένη η καρδιά της εκεί, και τότε ακολουθεί η αυτόβουλη αποκάλυψη της ταυτότητας του ήρωα και η επανένωση του ζευγαριού. Ένα θέμα που έλκει την καταγωγή του και από το μύθο, στην ελληνική τουλάχιστον μυθολογία θυμίζει τη σχέση Οδυσσέα Πηνελόπης, η οποία εμφανίζεται και σε μύθους άλλων λαών.

«John Riley» ένα τραγούδι για τον έρωτα και την ξενιτιά ερμηνευμένο με την τρυφερή φωνή της Χρυσούλας Κεχαγιόγλου.

5. Greenfields of Rossbeigh ‒ Ravelled Hanks of Yarn ‒ Spindle Shanks [παραδοσιακό]

6. Rosemary’s Dance ‒ Krebbel ‒ Rose in the Heather [παραδοσιακό] ‒ Keith’s Jig [Brendan O’Regan]

7. Once I Loved a Bonnie Lass [ποίημα του Σκοτσέζου ποιητή και στιχουργού Robert Burns (1759-1796)]

8. Planxty Ann Heyman ‒ Shannon Air [Andy Rigby] ‒ Constantine’s Reel [παραδοσιακό]

9. Van Dieman’s Land [παραδοσιακό] ‒ The Note Underneath [Scott Mavroudis]

10. Redford Cottage ‒ The Grinder [παραδοσιακό] ‒ Jack Roger’s Fancy [Ιέρνις]

11. This Summer [Θρακιώτικο]

Από το δίσκο των «Iernis» με τίτλο «Beyond a far-off shore» το κομμάτι «This Summer» ‒ «Φέτο το καλοκαιράκι», όπου φαίνεται το πάντρεμα των δύο μουσικών παραδόσεων, ερμηνεύει η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου.

12. Dans En Dro [παραδοσιακό] ‒ Red Bearded Johnny’s Dance [John Koulianos]

13. Bonny Susie Cleeland [παραδοσιακό]

14. Wallop the Spot ‒ Have a Drink with Me ‒The Road to Ballymac [παραδοσιακό]

15. So Early in the Spring [παραδοσιακό]

Η πορεία του δίσκου μέχρι στιγμής

Ο δίσκος, από τους λάτρεις της κέλτικης μουσικής αλλά και από γνώστες του είδους, οι οποίοι προέρχονται κυρίως από το εξωτερικό, πήρε πολύ καλές κριτικές. Για την ακρίβεια, τον έστειλαν, όπως μας λέει η Χρυσούλα Κεχαγιόγλου, «στο  γνωστό Ιρλανδό μουσικό Andy (Andrew) Irvine, που είναι φίλος των παιδιών από χρόνια και μας υποστήριξε ένθερμα, ειδικά σε σχέση με την ενορχήστρωση ήταν πολύ θετικός. Εκεί, επομένως, πήραμε την ηθική ικανοποίηση της αναγνώρισης από ανθρώπους που θεωρούνται ότι το αντιπροσωπεύουν. Όταν πιάνεις μία κουλτούρα που δεν είναι δική σου, θέλεις πολύ να αρέσεις σε όποιους τη γνωρίζουν, γιατί αυτό είναι αναγνώριση πραγματική».

Νωρίτερα, τον Ιούνιο του 2012 οι Μανώλης και Γιώργος Γαλιάτσος, μας πληροφορεί ο Γιώργος, έπαιξαν ως προσκεκλημένοι του Andy Irvine στις συναυλίες ‒ αφιέρωμα για τα 70στά γενέθλιά του στο «Vicar Street» του Δουβλίνου. Εκεί συμμετείχαν ονόματα της Ιρλανδέζικης μουσικής που έχουν συνεργαστεί με τον Irvine στη μακρόχρονη μουσική πορεία του, όπως είναι ο Paul Brady, ο Liam O’Flynn, ο Donal Lunny, οι Sweeney’s Men, οι Mozaic κ.ά. Θα έχουμε και την ευκαιρία να απολαύσουμε το φεστιβάλ, καθώς μαγνητοσκοπήθηκε, για να κυκλοφορήσει σε DVD και σε CD, το πιο πιθανό μες στο 2014. 

Οι φωτογραφίες του συγκροτήματος είναι του Θανάση Ίσαρη.

Για όποιον θέλει να γνωρίσει καλύτερα τους «Ιέρνις» μπορεί να διαβάσει τη σχετική συνέντευξή.

Όποιος ενδιαφέρεται μπορεί αυτή τη στιγμή να εντοπίσει το δίσκο στο «Music Corner» στην Πανεπιστημίου, ενώ μελλοντικά ίσως και το ίδιο το συγκρότημα να τον προμηθεύει διαδικτυακά.