Ένας δίσκος που αξίζει προσοχής: Ελισσάβετ Καρατζόλη - Κλείσε τα σκούρα

Γράφει ο Παναγιώτης Κοτσώνης (travelogue)
45 άρθρα στο MusicHeaven

Δεν είναι πως ανακάλυψα τον τροχό. Κυρίως επιβεβαίωσα ένα διπλό προβληματισμό μου σχετικά με τη σημερινή μουσική. Πρώτη συνισταμένη αυτού, ο τρόπος με τον οποίον ανακαλύπτουμε πλέον τη μουσική ή μας ανακαλύπτει εκείνη. Εν ολίγοις, η αντιμετώπιση του κοινού ως δέκτη αποσπασματικών τραγουδιών που πορεύονται μεμονωμένα στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης  και η – νυχθημερόν - αναπαραγωγή στις ραδιοφωνικές λίστες. Έτσι, με ευκολία ενημερωνόμαστε για το τραγούδι του τάδε ή δείνα καλλιτέχνη, αγνοώντας πολλές φορές το συνολικό αποτέλεσμα. Σπανιότερα, ίσως αγοράσουμε και το δίσκο, όπου με τη δυνατότητα του πλήκτρου εναλλαγής, θα ακούμε διαρκώς τo “hit”, αδιαφορώντας για τα υπόλοιπα. Σαν να επιλέγουμε Κυριακάτικη εφημερίδα εξαιτίας του «κράχτη» (ταινία, βιβλίο, δωροεπιταγή) αδιαφορώντας για το λοιπό περιεχόμενο.

Το δεύτερο στοιχείο σχετίζεται με τη δυσκολία μου να βρω ενδιαφέροντα ακούσματα που να με κάνουν να ακούσω τη μουσική με σχετική ή ευρεία προσήλωση, και όχι ως ένθετο μουσικό «χαλί» σε μία παράλληλη ασχολία μου (οικιακές δουλειές, μαστορέματα, κουτσομπολιό με φίλους). Μία δυσκολία που θαρρώ οφείλεται στην κυκλοφορία cd με θεματολογία βγαλμένη από μουσικό «τσελεμεντέ», 2τμχ. λαϊκό, 4τμχ. μπαλάντα, 3 τμχ. ροκ, 2 τμχ. μουσικός αχταρμάς για γαρνιτούρα, ανακατεύουμε και σερβίρουμε σε πολυκαρβονικό δίσκο διαμέτρου 12 εκατοστών.

Ακούγοντας το συγκεκριμένο δίσκο, δεν εντόπισα κάποιο από τα στοιχεία του προβληματισμού μου. Αφέθηκα στην προτροπή του τίτλου, κλείνοντας τα σκούρα και απόλαυσα ένα καθόλα επιτυχημένο ομοιογενές στιχουργικό και ηχητικό αποτέλεσμα. Η ομοιογένεια επ’ ουδενί δεν πρέπει να ληφθεί ως μονοτονία, κάτι που οφείλεται στην ενορχηστρωτική συνεργασία του Νίκου “Ottomo” Αγγλούπα και του Αλέξανδρου Εμμανουηλίδη, συνθέτη των 11 εκ των 12 τραγουδιών.  

Βεβαίως, μία καλή ενορχήστρωση θέλει και επιδέξιους μουσικούς για να φτάσει όπως πρέπει στα αυτιά μας και πιστεύω πως η επιλογή των μουσικών δικαιώνεται εκ του αποτελέσματος. Ο Κρίτων Μπελλώνιας στα τύμπανα, συνεργάτης του Μαραβέγια αλλά και γνώστης της ηλεκτρονικής μουσικής, έχοντας συνεργαστεί με τον Melorman (Αντώνης Χανιωτάκης) επί σκηνής. Η Μαρία Παπαγεωργίου στο πιάνο, σταθερή συνεργάτιδα του συνθέτη εδώ και χρόνια. Ο Αδάμ Δόγκας στο κλαρινέτο το οποίο διδάσκει ως καθηγητής, μουσικός πολλών πνευστών με πλούσια Jazz παιδεία και ανάλογες συνεργασίες. Ο Μιχάλης Καλκάνης, κοντραμπασίστας με σημαντικές μουσικές σπουδές, έναν ιδιαίτερο προσωπικό δίσκο και συνεργασίες με αρκετούς καλλιτέχνες της εγχώριας σκηνής (Πορτοκάλογλου, Μουζουράκης, Μπαλάφας, Μαραβέγιας, Ζαμάνη κ.α). Ο ήχος του κοντραμπάσου, καθοριστικός και διακριτός σε όλη τη διάρκεια του δίσκου. Τα έγχορδα του δίσκου (κιθάρες, τζουράς, μπάσο) έπαιξαν ο Ottomo και ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης.

Ο τελευταίος, ως συνθέτης κλήθηκε να διαχειριστεί ένα στιχουργικό υλικό τριών διαφορετικών ανθρώπων. Από τη μία, ο μεγάλος Μάνος Ελευθερίου, στίχο του οποίου είχε μελοποιήσει και στον προηγούμενο δίσκο στης Καρατζόλη. Η σύγκριση με τους πολύ σημαντικούς και ιστορικούς στίχους του παρελθόντος, σίγουρα θα βγάλουν αδύναμους τους τωρινούς. Όμως, μία τέτοια σύγκριση πιστεύω ότι αδικεί το συνολικό αποτέλεσμα του δίσκου. Από την άλλη, δύο νέοι ποιητές, ο Σπύρος Αραβανής και ο Χρήστος Α. Μιχαήλ  κάνουν την πρώτη δισκογραφική τους εμφάνιση. Αν και νεότεροι, στέκονται επάξια και ίσως πιο στέρεα ως προς την απόδοση του ανέφικτου, του ανεκπλήρωτου, της έλλειψης που διατρέχει νοηματικά το δίσκο. Ο Αλέξανδρος Εμμανουηλίδης έντυσε τα λόγια με μελωδίες, επηρεασμένος από το εγχώριο και λεγόμενο ως  έντεχνο τραγούδι και από εμφανή Rock και Blues ηχοχρώματα που σε συνδυασμό με την ερμηνευτική ικανότητα της Καρατζόλη, τα τραγούδια διαπνέονται από έντονη ατμοσφαιρικότητα και βάθος.

Ο λόγος, λοιπόν, που πρέπει να κλείσουμε τα σκούρα και όχι τα αυτιά μας, είναι διότι πρόκειται για ένα προσεγμένο δίσκο σε όλα τα στοιχεία που συνιστούν αυτό που ονομάζουμε «νέα δισκογραφική κυκλοφορία». Από το ακουστικό & λεκτικό μέρος μέχρι το πολύ καλά επιμελημένο artwork της Ελευθερίας Άνθη, βασισμένο σε ζωγραφικά έργα της Μαρίτας Ντάκαρου.

Το τελευταίο τραγούδι έρχεται να κλείσει το δίσκο σαν έκπληξη, σαν ανέλπιστο δώρο. Η Ελισσάβετ Καρατζόλη μελοποιεί και επιπλέον, ερμηνεύει το ποίημα «Η ευλογία της έλλειψης» της Κατερίνας Αγγελάκη – Ρουκ. Η απαγγελία από την ίδια  - με την πιανιστική επένδυση του Βασίλη Δρακονταειδή - των τελευταίων στίχων του ποιήματος, έρχεται να συμπυκνώσει μία σκληρή, μα πραγματική αντίφαση της ύπαρξής μας. Μέσα από τον πόνο, την έλλειψη, τη στέρηση, νιώθουμε τι θα πει ζωή.

«Στέρησέ με – παρακαλώ το Άγνωστο –

Στέρησέ με κι άλλο

Για να επιζήσω.»

Καλή ακρόαση.

Λίστα τραγουδιών:

1. Ζητώ απ' τους αμαρτωλούς (στίχοι: Μάνος Ελευθερίου)
2. Κλείσε τα σκούρα (στίχοι: Μάνος Ελευθερίου)
3. Ξοδέψαμε όλο τον καιρό (στίχοι: Χρήστος Α. Μιχαήλ)
4. Σε φώναξα  (στίχοι: Μάνος Ελευθερίου)
5. Οι άνθρωποι που αγάπησα (στίχοι: Σπύρος Αραβανής)
6. Ας αγαπιόμαστε κρυφά (στίχοι: Μάνος Ελευθερίου)
7. Ό,τι κι αν κρύβει ένα κορμί (στίχοι: Μάνος Ελευθερίου)
8. Προσευχές του ποδαριού (στίχοι: Χρήστος Α. Μιχαήλ)
9. Σφαίρα (στίχοι: Χρήστος Α. Μιχαήλ)
10. Γερασμένες Κυριακές (στίχοι: Σπύρος Αραβανής)
11. Το δείπνο (ποίηση: Σπύρος Αραβανής)
12. Η ευλογία της έλλειψης (μουσική: Ελισσάβετ Καρατζόλη, ποίηση: Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ)