Blues φόρμες

 Τα Blues είναι τραγούδια αυτοσχεδιασμού των μαύρων του 19ου αιώνα που εκφράζουν κυρίως διαμαρτυρία. Η αφρικανική τους προέλευση είναι δεδομένη, όπως και το γεγονός ότι αποτελούν την εξέλιξη των spirituals και των τραγουδιών που έλεγαν οι μαύροι σκλάβοι κατά τη διάρκεια της σκληρής δουλειάς. Χρησιμοποιήθηκαν σε όλα τα στυλ της Jazz, του Rock’n’roll, στη Rock, στo Funk, στη Soul και τα συναντάμε σχεδόν σε όλα τα στυλ της δυτικής μουσικής λόγω του δυνατού συναισθήματος που προκαλούν.

   Πολλές ιστορικές αναφορές θα μπορούσαμε να κάνουμε και να εξηγήσουμε  πώς προέκυψαν και σε ποια τραγούδια τα συναντάμε, αλλά σε αυτό το άρθρο θα ήθελα να σας δώσω κάποια ουσιαστικά στοιχεία για τις Blues φόρμες, ώστε να μπορείτε άμεσα να εκφραστείτε.

   Η κλασική φόρμα Blues είναι δωδεκάμετρη κυκλική φόρμα και οι συγχορδίες που αποτελείται:

Έτσι, εάν είχαμε για παράδειγμα ένα Blues in C:

   Φυσικά Blues θα μπορούσαμε να έχουμε από όλες τις τονικότητες. Σε αυτή την κλασική φόρμα συναντάμε και πολλές παραλλαγές. Κάποιες από αυτές είναι:

Α. «quick four» ή «γρήγορη τέταρτη» και έχουμε μια αλλαγή της τέταρτης συγχορδίας στο δεύτερο μέτρο:

Β. Επίσης, χρησιμοποιούμε συγχορδίες με έβδομη πολύ συχνά και για να γυρίσουμε στην αρχή του κύκλου χρησιμοποιούμε τη συγχορδία της πέμπτης.

  Τα Blues  χρησιμοποιήθηκαν πολύ και στην Jazz με τον ίδιο δωδεκάμετρο κύκλο, απλά με πιο πολλές αντικαταστάσεις συγχορδιών και περισσότερες αρμονικές παραλλαγές. Σας δίνω μία βασική Jazz Blues φόρμα:

Οι παραλλαγές που συναντάμε στην Jazz είναι πάρα πολλές. Σας δίνω κάποιες που θα συναντήσετε σίγουρα:

   Στην Jazz ανάλογα τη γνώση που έχει ο εκτελεστής μπορεί να εμπλουτίσει τη φόρμα με διάφορες εναλλακτικές συγχορδίες, ιδιαίτερα στις επαναφορές των συγχορδιών (turnarounds), όμως η βασική ιδέα του Blues μένει αναλλοίωτη· να μπορεί δηλαδή ο εκτελεστής να εκφράσει τα συναισθήματά του.

   Τέλος, σας δίνω και μία minor Blues φόρμα που συναντάμε πολύ συχνά:

   Έχουν γραφτεί χιλιάδες κομμάτια σε αυτές τις φόρμες και πάρα πολλοί ερμηνευτές έχουν χρησιμοποιήσει τα δωδεκάμετρα για να εκφραστούν, όπως οι Ray Charles, B.B.King, John Coltrane, Charlie Parker, Oscar Peterson, Miles Davis, Muddy Waters, Elvis Presley, Beatles, James Brown, Johnny Cash, Little Richard, Stevie Ray Vaughan, Led Zeppelin, Henry Mancini και χιλιάδες μουσικοί από όλους τους χώρους της μουσικής.

• Προσπαθήστε να εξοικειωθείτε με τις φόρμες. Στην αρχή με την κλασική φόρμα και μετά με πιο σύνθετες παραλλαγές της. Αυτοσχεδιάστε. Χρησιμοποιείστε τις Blues κλίμακες μαζί με backing tracks που θα βρείτε στο Υoutube.

• Μάθετε να παίζετε «Blues in all keys» σε όλες τις τονικότητες. Τα Blues θα δώσουν χρώμα και συναίσθημα στο παίξιμό σας.

• Οπουδήποτε στον κόσμο κι αν βρεθείτε και παίξετε με άλλους μουσικούς, το πρώτο πράγμα που θα παίξετε θα είναι ένας κύκλος Blues.

• Τα Blues είναι ένα παγκόσμιο σημείο αναφοράς και έκφρασης των μουσικών.

• Αφιερώστε πολλές ώρες να ακούσετε Blues από όλα τα στυλ και αναγνωρίστε τα.

• Εξοικειωθείτε με τη φόρμα. Να ξέρετε πάντα σε ποιο σημείο της βρίσκεστε, να μη χάνεστε ποτέ και να μπορείτε να αυτοσχεδιάσετε ανά πάσα στιγμή.

Και μην ξεχνάτε, όπως έλεγε ο Jimi Hendrix:

“Blues is easy to play, but hard to feel.”

   Σας δίνω έναν πίνακα με τις Blues κλίμακες για να σας βοηθήσω λίγο στη μελέτη σας, αν και θα αναφερθούμε σε ιδιαίτερο άρθρο γι’ αυτές και για τη μεγάλη συμβολή τους στη μουσική! (Tα δάχτυλα είναι προτεινόμενα για τους πιανίστες.)

   Σας εύχομαι να ευχαριστηθείτε τη μελέτη σας. Εάν έχετε οποιαδήποτε απορία μπορείτε να επικοινωνήσετε μαζί μου στο Jazzteaching@gmail.com για να σας βοηθήσω.

Εάν βρήκατε ενδιαφέρον το άρθρο, επισκεφθείτε το Jazzteaching.gr και παρακολουθήστε και άλλα μαθήματα.

Χρήστος Μαστρογιαννίδης

Jazz piano teacher

Kunst Univercitat Graz Austria

Berklee College of Music USA