Η ιστορία του ''Do It Again'' των Steely Dan

Γράφει ο Κωνσταντίνος Παυλικιάνης (CHE)
230 άρθρα στο MusicHeaven

Το «Do It Again» περιλαμβάνεται στον πρώτο δίσκο των Steely Dan, «Can’t Buy A Thrill», που κυκλοφόρησε το 1972.

Πρόκειται για ένα εξάλεπτο ελικοειδές soft/funk Rock τραγούδι, το οποίο στην αυθεντική έκδοση του δίσκου αναφέρεται ως παραδοσιακό παρόλο που στην πραγματικότητα γράφτηκε από τον Donald Fagen και τον Walter Becker.

Οι Donald Fagen και Walter Becker είναι γνωστοί για τους προκλητικούς στίχους τους που ασχολούνται με αμφιλεγόμενα θέματα. Λόγω αυτής της φήμης, πολλοί ακροατές έψαξαν βαθιά για το νόημα πίσω από τον funky κυνισμό του «Do It Again». Ενώ αυτό λειτουργεί για κάποια τραγούδια, το «Do It Again» δεν είναι ένα απ’ αυτά. Το «Do It Again» είναι ένα παράδειγμα τραγουδιού των Steely Dan που δεν έχει κάποια κυριολεκτική έννοια, αλλά δημιουργεί ατμόσφαιρα. Όπως πολλά από τα τραγούδια τους, είναι δύσκολο να βγάλει κανείς το νόημα των στίχων, ωστόσο φαίνεται να σχετίζονται με τον εθισμό, τη δεύτερη ευκαιρία και το αναπόφευκτο της μοίρας.

Οι περισσότεροι θαυμαστές των Steely Dan κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για έναν τζογαδόρο που επιστρέφει στα τραπέζια.
Οι στίχοι αναφέρονται σε έναν άνθρωπο που έχει εθιστεί στη νυχτερινή ζωή, το σεξ και τα τυχερά παιχνίδια. Ο αφηγητής περιγράφει την πραγματικότητα των εθισμών του ανθρώπου και τις συνέπειες των πράξεών του δίνοντας έμφαση στο στίχο «You go back, Jack, do it again», υπονοώντας τον εθισμό. 

Η γενική πεποίθηση είναι ότι οι στίχοι, που μοιάζουν να ξεπήδησαν από σκηνή ενός παλιού western και αναφέρονται στην απιστία, την κατάχρηση εμπιστοσύνης και τα τυχερά παιχνίδια, είναι απλώς μεταφορικά σενάρια που χρησιμοποιούνται για να περιγράψουν την πλήρη αποτυχία του ανθρώπου να μάθει από τα λάθη του παρελθόντος. 

Αυτή η γενική ανικανότητα εξετάζεται σε κάθε παράδειγμα που αναφέρουν οι στίχοι. Οι δυσβάσταχτες ενοχές βασανίζουν τον άνθρωπο στον οποίο αναφέρεται το πρώτο παράδειγμα. Προφανώς είχε μία πολύ τυχερή περίοδο με μία πολυπόθητη δεύτερη ευκαιρία. Ωστόσο, πιθανότατα θα πέσει κατευθείαν στην ίδια παγίδα, βρίσκοντας τον εαυτό του να κάνει τα ίδια λάθη, ενεργώντας με τις ίδιες παρορμήσεις χωρίς να σκεφτεί τις συνέπειες.

Στο δεύτερο παράδειγμα, γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από μία γυναίκα. Και το νόημα είναι «αν με κοροϊδέψεις μία φορά, είναι ντροπή σου. Αν με κοροϊδέψεις δύο, είναι ντροπή μου».
Το τρίτο σενάριο περιγράφει ένα εμφανές πρόβλημα των τυχερών παιχνιδιών: κακίες, εξαρτήσεις και ψυχαναγκαστικές τάσεις που κάποιος είναι πιθανό να επαναλαμβάνει ξανά και ξανά σ’ ένα φαύλο κύκλο, ανεξάρτητα από το πρόβλημα που προκαλεί στον εαυτό του και στα αγαπημένα του πρόσωπα.

Η ηχογράφηση του τραγουδιού έγινε τον Αύγουστο του 1972 στο Village Recorder στη Santa Monica της Καλιφόρνιας, με παραγωγό τον Gary Katz. Στην ηχογράφηση συμμετείχαν οι Donald Fagen (ηλεκτρικό πιάνο, όργανο και φωνητικά), Walter Becker (μπάσο), Denny Dias (ηλεκτρικό σιτάρ), Jeff Baxter (κιθάρα), Jim Hodder (drums) και Victor Feldman (κρουστά).

Πρόκειται για ένα εξαιρετικά περίεργο υλικό για μία top ραδιοφωνική επιτυχία, καθώς βασίζεται σ’ έναν υπνωτικό ρυθμό bossa nova που αναμειγνύεται με τα Latin κρουστά του εκπατρισμένου Βρετανού τζαζίστα Victor Feldman και στερείται οιασδήποτε μορφής γέφυρας.
Η αυθεντική εκτέλεση είναι γραμμένη στο κλειδί Σολ ελάσσονα, με τον Donald Fagen στα βασικά φωνητικά. Το τραγούδι περιέχει αρκετές συγκοπές στη φωνητική μελωδία, κάτι που δεν ήταν ιδιαίτερα σύνηθες στη ροκ μουσική της εποχής.

Το «Do It Again» δεν διαθέτει ένα αλλά δύο μακριά σόλο. Το όργανο που χρησιμοποιήθηκε στο πρώτο ορχηστρικό break είναι ηλεκτρικό σιτάρ, ένα απελπιστικά εκτός μόδας μουσικό όργανο, που τελευταία φορά είχε ακουστεί στο «Cry Like A Baby» των Box Tops και στο «Hooked On A Feeling» του B.J. Thomas το 1968. Στο «Do It Again» το σόλο στο ηλεκτρικό σιτάρ έπαιξε ο στυλοβάτης των Steely Dan, Denny Dias (που αργότερα έγινε προγραμματιστής ηλεκτρονικών υπολογιστών). Μετά το σιτάρ ακολουθεί ένα σόλο στο όργανο, το οποίο έπαιξε ο Donald Fagen. Στο ένθετο του δίσκου περιγράφεται ως «ένα φθηνό, εισαγόμενο πλαστικό όργανο (ένα μουσικό όργανο το οποίο πριν από καιρό έπεσε σε αχρηστία στους περισσότερους ροκ κύκλους)». Αργότερα αποκαλύφθηκε ότι ήταν ένα Yamaha YC-30 που είχε τη δυνατότητα του portamento (δηλαδή της μετάβασης με ευδιάκριτο τρόπο από τον ένα φθόγγο στον άλλο, χωρίς καμία διακοπή ήχου) και που δημιουργούσε το εφέ του γλιστρήματος (slide). Ο Donald Fagen έκανε κατάχρηση του οργάνου για να δημιουργήσει έναν περίεργο, υψίσυχνο θρήνο, παρόμοιο με τους περίεργους θορύβους που δημιούργησε ο Joe Meek στο «Telstar» των Tornados, μία δεκαετία νωρίτερα. Γύρω από αυτά τα σόλο υπάρχει μία τριάδα μεγάλων κουπλέ, γεμάτα μ’ ένα είδος μυστικισμού, τα οποία υποστηρίζει ο Fagen με την ειρωνική παραπονιάρικη φωνή του, προβληματισμένος με τη σαγηνευτική δύναμη του εθισμού.

Το «Do It Again» κυκλοφόρησε σε single το Νοέμβριο του 1972, σε μία έκδοση που διαφέρει από αυτή του άλμπουμ, καθώς μειώθηκε η εισαγωγή και το φινάλε και παραλείφθηκε το σόλο στο όργανο, προκειμένου το τραγούδι να γίνει πιο φιλικό στο ραδιόφωνο.

Το single έφτασε στο Νο 6 των Η.Π.Α. και στο Νο 39 της Μεγάλης Βρετανίας, βάζοντας στο μουσικό χάρτη και των δύο χωρών το όνομα των Steely Dan. Επίσης, έγινε Νο 6 στον Καναδά, Νο 10 στην Ολλανδία, Νο 29 στην Ιταλία, Νο 33 στη Γερμανία και Νο 60 στην Αυστραλία.

Αν και το τραγούδι δεν «φώναζε» ότι θα γίνει τεράστια επιτυχία, γρήγορα έγινε ένα από τα πιο καθοριστικά soft Rock κομμάτια της δεκαετίας του 1970 και η ιδανική γνωριμία με ένα συγκρότημα που θα συνέχιζε να κάνει όλο και πιο περίεργα και θαυμαστά δημιουργήματα για τα επόμενα 8 χρόνια.

Τον Ιανουάριο του 1973 οι Steely Dan έπαιξαν στο ζωντανό show «Midnight Special», όπου τo «Do It Again» το τραγούδησε ο David Palmer και όχι ο Donald Fagen που το είχε τραγουδήσει στο άλμπουμ.

Ζωντανή εκτέλεση του τραγουδιού περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Ellis Auditorium, Memphis April 30th1974».  
Το 1987 το τραγούδι έδωσε τον τίτλο του στη συλλογή «The Very Best Of Steely Dan: Do It Again».

Άλλες εκτελέσεις:

• Charles Mann (1973, στο δίσκο «Say You Love Me Too»).
• Eumir Deodato (1973, juzz-funk εκτέλεση στο δίσκο «Live At Felt Forum: The 2001 Concert». Το 2007 κυκλοφόρησε και άλμπουμ με τίτλο «Do It Again»).
• Herbie Mann (1973, σε single).
• Deep Heat (1976, σε single).
• Richie Havens (1976, στο δίσκο «The End Of The Beginning»).
• Rhythm Heritage (1977, συνδυασμένο με το «Cisco Kid» των War, στο δίσκο «Last Night On Earth»).
• Terry Callier (1979, ωραία funky διασκευή στο δίσκο «Turn You To Love»).
• Waylon Jennings (Μάιος 1980, στο δίσκο «Music Man». Παιγμένη σε γρηγορότερο ρυθμό, η εκτέλεση του Jennings είναι μικρότερη σε διάρκεια από την πρώτη εκτέλεση. Περιέχει επίσης ένα ξεχωριστό σόλο κιθάρας στη μέση του τραγουδιού).
• Club House (1983, εκτέλεση συνδυασμένη με το «Billie Jean» του Michael Jackson. Έφτασε στο Νο 11 της Μεγάλης Βρετανίας και στο Νο 75 των Η.Π.Α., ενώ έγινε και Νο 5 στο Βέλγιο, Νο 7 στην Ιρλανδία, Νο 9 στην Ολλανδία, Νο 28 στην Πολωνία, Νο 33 στη Νέα Ζηλανδία, Νο 41 στη Γερμανία).
• Slingshot (1983, εκτέλεση της εκτέλεσης των Club House).
• Brooklyn Express (1983, το Disco συγκρότημα από τη Νέα Υόρκη σε μία εκδοχή της εκτέλεσης των Club House).
• Asso (1983, σε single).
• Falco (1988, στο άλμπουμ «Wiener Blut» καθώς και single σε διάφορες εκδοχές: 12’’ Remix, 7’’ Remix/Edit και ως «Dub It Again»).
• Art Of Noise feat. Tom Jones (Οκτώβριος 1988, ως sample στο τραγούδι «Kiss»).
• Ephraim Lewis (1992, ως sample στο τραγούδι «World Between Us»).
• Sublime (Μάρτιος 1994, ως sample στο τραγούδι «Steppin’ Razor»).
• Paul Hardcastle (Μάρτιος 1994, στο άλμπουμ «Hardcastle 1» και σε single σε διάφορες εκδοχές: The Colour Mix, Do It Slow Mix, Album Version Edit).
• The Organization (1995, στο άλμπουμ «Savor The Flavor»).
• Freak Power (1996, ως sample στο τραγούδι «K.K. Nuns»).
• Tori Amos (Απρίλιος 1998, στο single «Spark»).
• TKC (1998, ως sample στο τραγούδι «Back Jack»).
• Smash Mouth (2000, στο soundtrack της ταινίας «Εγώ, Αυτή Και Ο Εαυτός Μου». Κατάφεραν να το κατακρεουργήσουν).
• Deadmau5 (2001, ως sample στο τραγούδι «Do It Again»).
• Carlos Berlanga (2001, ως sample στο τραγούδι «A Cannes»).
• A.B. Quintanilla y Los Kumbia Kings (Οκτώβριος 2004, ως sample στο τραγούδι «Ella Sabe»).
• Sara Isaksson & Rebecka Törnqvist (2006, στο άλμπουμ «Fire in the Hole - Sara Isaksson and Rebecka Törnqvist Sing Steely Dan»).
• The Juju Orchestra (Μάρτιος 2007, στο άλμπουμ «Bossa Nova Is Not A Crime». Φωνητικά: Carolyn Leonhart, Robert Smith).
• DJ Earworm (2007, ως sample στο τραγούδι «Over The Confluence Of Giants»).
• The Jolly Boys (2010, στο άλμπουμ «Great Expectations»).
• Mark Masters Ensemble (2013, στο άλμπουμ «Everything You Did: The Music Of Walter Becker & Donald Fagen». Το «Do It Again» με το θέμα του  παιγμένο από το φαγκότο του John Mitchell, μεταλλάσσεται σε πεδίο αυτοσχεδιασμών για αγγλικό κόρνο, άρκο κοντραμπάσο και βαρύτονο σαξόφωνο).
• Andreas Varady (Αύγουστος 2014, στο άλμπουμ «Andreas Varady»).
• John Wetton (2015, στο άλμπουμ «New York Minute»).

Το τραγούδι ακούγεται στις ταινίες «Day Dreamer» (1975), «FM» (1978), «Μάσκα» (Mask, 1985), «Air America» (1990, παρόλο που η ιστορία της ταινίας εξελίσσεται στο 1969 δηλαδή πριν την κυκλοφορία του τραγουδιού!), «Ανεξήγητη Πρόνοια» (Outside Providence, 1999), «Εγώ, Αυτή Και Ο Εαυτός Μου» (Me, Myself And Irene, 2000, στην εκτέλεση των Smash Mouth), «Ο Μικρός Θα Μείνει Στην Ταινία» (The Kid Stays In The Picture, 2002), «Μικρές Απιστίες» (Laurel Canyon, 2002), «Ο Ανίκητος» (Invincible, 2006) και «Μοιραία Σχέση» (All Good Things, 2010), ενώ ακούστηκε και στις τηλεοπτικές σειρές «Sjans» (1992), «The Dead Zone» (2002) και «Ανεξιχνίαστες Υποθέσεις» (Cold Case, 2008). Επίσης, συμπεριλήφθηκε στο video game Guitar Hero World Tour, ενώ χρησιμοποιήθηκε και στις διαφημίσεις για την προώθηση του reunion άλμπουμ των Steely Dan «Two Against Nature» (2000).

Το «Do It Again» έδωσε τον τίτλο του στο βιβλίο του Dave DiMartino «Do It Again: The Steely Dan Years», όπου ο συγγραφέας αφηγείται την ιστορία των Steely Dan.

DO IT AGAIN – Steely Dan

In the mornin you go gunnin'
For the man who stole your water
And you fire till he is done in
But they catch you at the border
And the mourners are all singin'
As they drag you by your feet
But the hangman isn't hangin'
And they put you on the street

You go back Jack do it again
Wheel turnin' 'round and 'round
You go back Jack do it again

When you know she's no high climber
Then you find your only friend
In a room with your two timer
And you're sure you're near the end
Then you love a little wild one
And she brings you only sorrow
All the time you know she's smilin'
You'll be on your knees tomorrow

(Chorus)

Now you swear and kick and beg us
That you're not a gamblin' man
Then you find you're back in Vegas
With a handle in your hand
Your black cards can make you money
So you hide them when you're able
In the land of milk and honey
You must put them on the table

(Chorus)

Κωνσταντίνος Παυλικιάνης