Σημαντικοί Λαϊκοί Δημιουργοί: Μέρος Α'

Γράφει το μέλος ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΠΟΥΖΗΣ (tago)
9 άρθρα στο MusicHeaven

Όμως αρκετές φορές παραμερίζουμε το γεγονός πως αυτή την ιστορία την έγραψαν άνθρωποι. ΄Ολοι εκείνοι που είχαν τη μικρή ή μεγάλη συμβολή στη δημιουργία του λαϊκού μας τραγουδιού.  Θεώρησα λοιπόν σωστό να βρω μερικά βιογραφικά στοιχεία για κάποιους από αυτούς και να τα δημοσιεύσω, για να υπάρχουν εκτός από επιστημονικά, σοβαρά ή μη, πονήματα, και πληροφορίες για τους φυσικούς αυτουργούς αυτής της κληρονομιάς.

Ένας από αυτούς είναι ο Μπάμπης Μπακάλης που παρά το γεγονός ότι σε κάποιες περιπτώσεις αμφισβητήθηκε, έγραψε τη δική του ιστορία και έμεινε ως ένας από τους σημαντικούς μας λαϊκούς συνθέτες.

Γεννήθηκε στα Κανάλια της Καρδίτσας το 1920 και σε ηλικία 21ος ετών άρχισε να εργάζεται ως μουσικός σε διάφορες πόλεις παρέα πότε με τον Καλδάρα και πότε με τον Παπασίκα. Το 1944 τον βρίσκουμε στην Αθήνα να εργάζεται στο μαγαζί του Γιαουρτόπουλου στο Πειραιά. Το 1958 κάνει την τελευταία του εμφάνιση στο Μενίδι, παρέα με τους Μπιθικώτση, Μενιδιάτη, Ζαγοραίο και Κλουβάτο. Το 1960 βρίσκεται συνέταιρος στο κέντρο «Πεντάγραμμο», αλλά σύντομα αποσύρεται λόγο ενός τραυματισμού του. Οι συνθέσεις του ξεπερνάνε τις 1000 και παρά το γεγονός ότι γράφει και ο ίδιος στίχους, συνεργάζεται με την Ευτ. Παπαγιαννοπούλου, τον Κ. Βίρβο, τον Δ. Γκούτη κ.ά. Ταλαιπωρήθηκε πολλές φορές με αφορμή τις πολιτικές του πεποιθήσεις και αρκετά από τα τραγούδια του όπως το «κάποια μάνα αναστενάζει» από τον πρώτο του δίσκο, έχουν σαφέστατες πολιτικοκοινωνικές αιχμές. Χαρακτηριστικό είναι πως ο εν λόγω δίσκος ήταν για πολλά χρόνια απαγορευμένος.

Βεβαίως είναι αδύνατο να αναφέρουμε όλα του τα τραγούδια. Έτσι ενδεικτικά αναφέρουμε τα «Αγωνία», «Αδικημένη μάνα», «Αλέ-ρετούρ» σε στίχους του Τ. Γενιτσαριώτη, καθώς και τα «Αμάν κουζούμ, αμάν γιαβρούμ» και «Αμφιβολία» της Ευτ. Παπαγιαννοπούλου.

Μια άλλη μεγάλη μορφή του μετά ρεμπέτικου κατά κύριο λόγο λαϊκού τραγουδιού, είναι ο σπουδαίος Γιώργος Μητσάκης. Γεννήθηκε στην Πόλη το 1924 αλλά το 1935 πήγε με την οικογένειά του στο Βόλο και αργότερα στη Θεσσαλονίκη. Το 1939 κατέβηκε στο Πειραιά. Δάσκαλοί του ήταν ο γέρο-Μιλάνος που ήταν περίφημος μπουζουξής, αλλά και ο Στέλιος Κηρομύτης. Αναμφίβολα ένας από τους σημαντικότερους συνθέτες και στιχουργούς και κατά γενική ομολογία βιρτουόζος μπουζουξής. Ο ίδιος όπως και ο Μ. Χιώτης επέδρασαν καθοριστικά στη διαμόρφωση του λαϊκού τραγουδιού την περίοδο μετά το 1940. Μία από τις πρωτοτυπίες του ήταν πως συχνά αγνοούσε τον κλασσικό δεκαπεντασύλλαβο χρησιμοποιώντας ελεύθερο στίχο σε τραγούδια του χωρίς μέτρο. Συχνά επίσης, τα τραγούδια του δεν είχαν τυποποιημένη εισαγωγή ενώ τοποθετούσε το ρεφρέν στην αρχή σαν είδος ρομάντζας. Ήταν εκλεπτυσμένος τόσο ως άνθρωπος όσο και ως καλλιτέχνης και υπήρξε αγαπητός σε όλους. Είναι ένας από τους λίγους που δεν κατηγορήθηκε ποτέ για οικειοποίηση δουλειάς άλλου ή για εκμετάλλευση των νεότερων. Τα πρώτα του τραγούδια, «Λουλάς», «φτωχό κομπολογάκι» τα έγραψε το 1941 και δισκογραφήθηκαν το 1945. Μερικά ακόμα: «ο Δημητράκης», «όπου Γιώργος και μάλαμα», «της Λαρίσης το ποτάμι» και άλλα πολλά.

Θα επανέλθουμε με βιογραφικά στοιχεία και άλλων λαϊκών δημιουργών, ρίχνοντας βάρος από εδώ και στο εξής, σε λιγότερο γνωστούς που έχουν όμως σημαντική συμβολή στη διαμόρφωση της λαϊκής μας κουλτούρας.

Βιβλιογραφία

1. Τάσου Σχορέλη, Ρεμπέτικη Ανθολογία, τόμος Β’, εκδ. Πλέθρον, Αθήνα 1978.

2. Γιώργος Νοταράς, Το ελληνικό τραγούδι των τελευταίων 30 χρόνων, Λαϊκά έντεχνα και προσωπικά, εκδ. Νέα Σύνορα, Αθήνα 1991.