Το Jeanny και η γερμανική κατακραυγή

Το «Jeanny» περιλαμβάνεται στο δίσκο του Falco «Falco 3», που κυκλοφόρησε το 1985. Είναι μία ροκ μπαλάντα προσανατολισμένη στο Pop ύφος των ερωτικών τραγουδιών και αναμφισβήτητα ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα τραγούδια του Falco αλλά και ένα από τα λίγα γερμανόφωνα τραγούδια που γνώρισαν διεθνή επιτυχία. Ωστόσο το ρεφρέν είναι γραμμένο στα αγγλικά. Το τραγούδι το έγραψαν πρωτίστως οι Ολλανδοί αδελφοί Rob και Ferdi Bolland (οι οποίοι είχαν γίνει γνωστοί με το «You’re In The Army Now» και ήταν επίσης συνδημιουργοί του «Rock Me Amadeus») ενώ ο Αυστριακός τραγουδιστής Falco πρόσθεσε κάποιους στίχους. Η ηχογράφηση έγινε στην Ολλανδία με παραγωγούς τους Bolland.

Οι στίχοι του τραγουδιού εξωτερικεύουν τους στοχασμούς ενός ψυχωτικού άντρα που παρακολουθεί μία κοπέλα, χωρίς να διευκρινίζεται το είδος της σχέσης μεταξύ των δύο. Ο Falco, στο ρόλο του ψυχωτικού άντρα, ερμήνευσε το «Jeanny» με ελαφρώς ασταθή και ανισόρροπη φωνή. Ο Horst Bork, πρώην μάνατζερ του Falco, αποκάλυψε πρόσφατα ότι όταν ο Falco ηχογράφησε το «Jeanny», ο τραγουδιστής ήταν τίγκα στην κοκαΐνη και στο ουίσκι Jack Daniels. «Ο συνδυασμός επιθετικότητας και απόγνωσης ήταν που τον έκαναν να δώσει την ερμηνεία της ζωής του», είπε ο Brok.

Αντίθετα με τον τίτλο του τραγουδιού που έχει το όνομα της γυναίκας, το όνομα του άντρα δεν αναφέρεται σε κανένα σημείο. Οι στίχοι είναι ασαφείς και μπορούν να ερμηνευτούν με διάφορες τρόπους. Οι αμφιλεγόμενοι στίχοι προκάλεσαν έντονες συζητήσεις καθώς το τραγούδι μοιάζει να είναι συμπονετικό στον αφηγητή, ο οποίος φαίνεται να απαγάγει και να βιάζει τη γυναίκα. Το αποτέλεσμα ήταν να θεωρηθεί από μία μερίδα του κόσμου ότι το τραγούδι εκθειάζει το βιασμό. Εντούτοις, σε κανένα σημείο του τραγουδιού δεν υπάρχει κάποια άμεση αναφορά σε βιασμό ή απαγωγή και συνεπώς αυτό αφήνεται στη φαντασία του ακροατή.

Στο μέρος του Newsflash ακούγεται απόσπασμα από πραγματικό δελτίο ειδήσεων με τη φωνή του δημοφιλούς τότε Γερμανού δημοσιογράφου Wilhelm Wieben να λέει: «Τους τελευταίους μήνες ο αριθμός των εξαφανισμένων έχει αυξηθεί δραματικά. Η τοπική αστυνομία ανέφερε πρόσφατα ένα ακόμη τραγικό γεγονός. Πρόκειται για μία κοπέλα 19 ετών, την οποία είδαν για τελευταία φορά πριν από 14 ημέρες. Η αστυνομία δεν αποκλείει την πιθανότητα να έχει διαπραχθεί έγκλημα».

Η αναφορά αυτή έχει προφανείς παραλληλισμούς με την περίπτωση που αφηγείται ο τραγουδιστής, χωρίς όμως να αναφέρεται ρητά το όνομα της κοπέλας. Λέγεται ότι το τραγούδι υπονοεί τον Jack Unterweger, έναν Αυστριακό δολοφόνο που το 1974 είχε καταδικαστεί σε ισόβια για τη δολοφονία της 18χρονης Γερμανίδας Margaret Schafer. Τον καιρό που ηχογραφήθηκε το «Jeanny», ο Unterweger βρισκόταν στη φυλακή όπου και έγραφε βιβλία. Διάφοροι Αυστριακοί διανοούμενοι, συμπεριλαμβανομένης και της Elfriede Jelinek (βραβευμένη αργότερα με Νόμπελ Λογοτεχνίας), ζητούσαν να δοθεί χάρη στον Unterweger, γι’ αυτό και θεωρήθηκε ότι το τραγούδι ενίσχυε την προσπάθεια για την απελευθέρωση του δολοφόνου. Σ’ αυτό συνηγορούσε και το γεγονός ότι το θύμα του Unterweger ήταν ηλικιακά κοντά στην ηλικία του «θύματος» του τραγουδιού.

Το «Jeanny» κυκλοφόρησε σε single στις 22 Δεκεμβρίου του 1985 και ήταν το τρίτο τραγούδι του δίσκου «Falco 3» που κυκλοφόρησε σε single, καθώς είχαν προηγηθεί το «Rock Me Amadeus» και το «Vienna Calling». Υπάρχει επίσης και μία εκδοχή όπου το τραγούδι είναι εξ ολοκλήρου αγγλόφωνο.

Μετά την κυκλοφορία του «Jeanny», διάφορες φεμινιστικές οργανώσεις έκαναν έκκληση για μποϊκοτάρισμα του τραγουδιού. Η δημόσια κατακραυγή οδήγησε τελικά στο μποϊκοτάρισμα του «Jeanny» από μερικούς ραδιοφωνικούς και τηλεοπτικούς σταθμούς, οι οποίοι δεν έπαιξαν το τραγούδι «για ηθικούς λόγους», ενώ άλλοι σταθμοί προειδοποιούσαν τους ακροατές τους πριν τη μετάδοσή του. Στην Ανατολική Γερμανία απαγορεύτηκε η μετάδοση από το ραδιόφωνο και την τηλεόραση καθώς και το παίξιμο στα clubs.

Στις 17 Απριλίου 1986, οι αρχές της Δυτικής Γερμανίας απέρριψαν το αίτημα να απαγορευτεί το τραγούδι ως «επιβλαβές για τη νεολαία». Το γεγονός εξόργισε τον δημοσιογράφο και παρουσιαστή Dieter Kronzucker, του οποίου οι δύο έφηβες κόρες και μία ξαδέλφη τους είχαν απαχθεί και κρατήθηκαν αιχμάλωτες για κάποιες εβδομάδες. Ο δημοσιογράφος δεν περίμενε ότι κάποιος θα έκανε τραγούδι ένα τέτοιο φοβερό θέμα. Το άκουσε για πρώτη φορά στο ραδιόφωνο του αυτοκινήτου του και την ίδια μέρα εμφανίστηκε στην ειδησεογραφική εκπομπή του ZDF «Heute Journal», όπου και κατακεραύνωσε τον Falco και το τραγούδι εξιστορώντας τη δυσάρεστη εμπειρία του. Μετά από την εμφάνιση του Kronzucker, ακόμα περισσότεροι ραδιοσταθμοί συμμετείχαν στο μποϊκοτάρισμα του τραγουδιού ενώ αλλού, όπως π.χ. στη γερμανική ομοσπονδία της Έσσης, το «Jeanny» μεταδιδόταν συνοδευόμενο από προειδοποίηση. Ο επίσης δημοφιλής Γερμανός παρουσιαστής Thomas Gottschalk άσκησε έντονη κριτική αποκαλώντας το τραγούδι «σκουπίδι».
Όμως, όπως γίνεται συνήθως, το σκάνδαλο βοήθησε στην αύξηση των πωλήσεων του single και παρά τους αμφιλεγόμενους στίχους του και την απαγόρευσή του από διάφορους ραδιοφωνικούς σταθμούς, το «Jeanny» κατάφερε να γίνει Νο 1 στην Αυστρία, Γερμανία, Ελβετία, Νορβηγία και Ολλανδία, Νο 7 στη Σουηδία, Νο 25 στη Γαλλία και Νο 68 στη Μεγάλη Βρετανία.

Το βίντεο του τραγουδιού γυρίστηκε στη Βιέννη, κυρίως στη διάβαση Opernpassage, και έχει μία σειρά από αναφορές σε σκηνές εγκλήματος, πραγματικές και φανταστικές. Το γράμμα «F» στο παλτό του Falco και ο τυφλός πωλητής μπαλκονιών που φαίνεται πίσω του (από το σημείο 3:41 του βίντεο και μετά), αποτελούν αναφορά στην ταινία «Μ» (1931, ελληνικός τίτλος: Ο Δράκος του Ντίσελντορφ), όπου ένας τυφλός πωλητής μπαλονιών αναγνωρίζει έναν κατά συρροή δολοφόνο παιδιών και με μία κιμωλία τον σημαδεύει με το γράμμα Μ. Επίσης, η τοποθεσία στο υπόγειο κανάλι είναι η ίδια που δείχνει και στην ταινία «Ο Τρίτος Άνθρωπος» (The Third Man, 1949) που εξελίσσεται στη Βιέννη. Επιπλέον υπάρχουν αναφορές στις ταινίες «American Graffiti» (1973) και «Ψυχώ» (Psycho, 1960).
Αυτές οι αναφορές καθώς και το ότι στην αρχή του βίντεο ο Falco μεταφέρει στα χέρια του το σώμα της κοπέλας και στο τέλος φυλακίζεται σ’ ένα κελί φορώντας έναν ζουρλομανδύα, ενισχύουν την εντύπωση πως ο αφηγητής του τραγουδιού είναι ένας ψυχοπαθής δολοφόνος. Στο τέλος η Jeanny εμφανίζεται στο κελί του ψυχιατρείου και περιπαίζει τον έγκλειστο, αλλά αυτό είναι προφανώς μία παραίσθηση του άντρα καθώς φαίνεται πως στην πραγματικότητα είναι μόνος του.
Ωστόσο το βίντεο, όπως και το τραγούδι, δεν ξεκαθαρίζει αν ο άντρας δολοφόνησε την Jeanny ή όχι. Τον δείχνει μεν να μεταφέρει το σώμα της αλλά μπορεί η κοπέλα να είναι απλά αναίσθητη. Σ’ αυτό συνηγορεί και το γεγονός ότι όχι μόνο δεν απεικονίζεται άμεσα κάποια σκηνή δολοφονίας, αλλά δεν υπάρχουν και σημάδια στο σώμα της κοπέλας (αίματα ή μώλωπες κ.λπ.).

Τον χαρακτήρα της Jeanny υποδύθηκε η 15χρονη Theresa Guggenberger, η οποία φοιτούσε σε μία σχολή χορού της Βιέννης. Επιλέχθηκε μέσω μίας τυπικής διαδικασίας επιλογής πριν τα γυρίσματα του βίντεο. Παρά τη δημόσια κατακραυγή, ποτέ δεν αισθάνθηκε ότι θα μπορούσε να συμβεί κάτι εξαιτίας της εμφάνισής της στο βίντεο και μάλιστα υποδύθηκε και πάλι τον ίδιο ρόλο και στο δεύτερο μέρος του «Jeanny».

Την περίοδο των έντονων κατακραυγών εις βάρος του τραγουδιού και του βίντεο, ο Falco έλειπε σε διακοπές και δεν είχε ιδέα για το θέμα που δημιουργήθηκε, μέχρι που γύρισε πίσω. Βλέποντας το σάλο που δημιουργήθηκε, αναγκάστηκε να κάνει ένα σχόλιο λέγοντας ότι ήξερε πως το τραγούδι δεν θα γινόταν εύκολα αποδεκτό αλλά δεν περίμενε την έκταση της αγανάκτησης. Σε μία συνέντευξή του στο νεανικό περιοδικό Bravo (1986), ο Falco είπε:
- Η Jeanny ζει κι αυτό προκύπτει από τους στίχους και το βίντεο. Το δεύτερο μέρος του Jeanny, που θα κυκλοφορήσει το φθινόπωρο, θα αποδείξει πως τελικά ο άντρας είναι το πραγματικό θύμα. Υπάρχει λόγος που η Jeanny τον κοροϊδεύει στο ψυχιατρείο, αλλά δεν μπορώ να σας πω περισσότερα.

Επίσης δήλωσε:
- Το «Jeanny» είναι ένα ερωτικό τραγούδι το οποίο σχεδιάστηκε με τέτοιο τρόπο ώστε να επιδέχεται πολλές ερμηνείες. Αυτοί οι λίγοι άνθρωποι, αυτή η μειονότητα, που πιστεύει ότι βλέπει ένα έγκλημα ή οτιδήποτε άλλο στο βίντεο, έχουν πολύ πιο φρικτό γούστο απ’ ό,τι η πρόθεσή μου.

Τον Οκτώβριο του 1986 κυκλοφόρησε σε single το δεύτερο μέρος του τραγουδιού, με τίτλο «Coming Home (Jeanny Part 2, One Year Later)», όπου και πάλι είναι αμφισβητήσιμο το αν τελικά αποδεικνύεται ότι ηJeannyείναι ζωντανή ή όχι.
Το 1990 ο Falco κυκλοφόρησε το τραγούδι «Bar Minor 7/11 (Jeanny Dry)» (όπου η λέξη «Dry» παραπέμπει στο γερμανικό «drei» που είναι ο αριθμός τρία), το οποίο όμως πέρασε απαρατήρητο.

Εντούτοις η ιστορία του τραγουδιού δεν τελειώνει εδώ. Μετά από το θάνατο του Falco σε τροχαίο δυστύχημα (6 Φεβρουαρίου 1998), υπήρξαν ξαφνικά νέες φήμες σύμφωνα με τις οποίες το τρίτο μέρος του «Jeanny» υπήρχε μισοτελειωμένο κάπου σ’ ένα συρτάρι. Και θεωρητικά αυτό ήταν πιθανό, δεδομένου ότι ο Falco είχε ηχογραφήσει με τους Bolland κάποια τραγούδια για το δίσκο «Wiener Blut» (1988), τα οποία δεν συμπεριλήφθηκαν τελικά στο δίσκο. Και μία ημέρα, το 2000, μία ιστοσελίδα προώθησε στο διαδίκτυο ένα τραγούδι του Falco με τίτλο «Where Are You Now? (Jeanny Part III)». Οι εκπρόσωποι της ιστοσελίδας είπαν ότι το τραγούδι στάλθηκε σ’ αυτούς ανώνυμα. Σύντομα ξεπήδησε η θεωρία ότι ήταν ένα demo που μίξαραν οι Bolland με υλικό που είχε απορρίψει ο Falco. Η εξήγηση αυτή δόθηκε πρώτα από τους μουσικούς του Falco, Richard Pettauer και Thomas Rabitsch, και αργότερα επιβεβαίωσαν οι αδελφοί Bolland σε μία τηλεοπτική εκπομπή το Φεβρουάριο του 2007. Το τραγούδι δεν ήταν παρά μία ελαφρώς τροποποιημένη έκδοση του αρχικού αγγλικού «Jeanny», με ένα νέο ρεφρέν και διαφορετικό newsflash. Φυσικά η αλλαγή αυτή έδωσε έξυπνα στο τραγούδι ένα νέο μήνυμα: ότι η Jeanny ζει. Σε μία συνέντευξή του ο Thomas Rabitsch είπε:
- Εκείνη την εποχή (σ.σ.: της ηχογράφησης του «Coming Home (Jeanny Part 2)») σκέφτηκαν να κάνουν μία τριλογία για να εξαντλήσουν το θέμα. Πρέπει όμως να λεχθεί ότι ήταν απλά μία προσπάθεια. Ο ίδιος ο Hans (σ.σ.: ο Falco) είπε «ας το δοκιμάσουμε» αλλά δεν νομίζω ότι τελικά έμεινε ικανοποιημένος μ’ αυτό.

Το 2009 εμφανίστηκε κι άλλο τραγούδι που διεκδίκησε το χαρακτηρισμό του τρίτου μέρους. Ήταν το «The Spirit Never Dies (Jeanny Final)». Το τραγούδι αυτό είχε ηχογραφηθεί το 1987, δηλαδή πριν το «Bar Minor 7/11 (Jeanny Dry)» και το «Where Are You Now? (Jeanny Part III)», αλλά δεν είχε κυκλοφορήσει ποτέ. Όμως, παρόλο που προωθήθηκε ως το τρίτο μέρος του «Jeanny», δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να επιβεβαιώνει ότι πράγματι ήταν αυτό που προοριζόταν για το τελευταίο μέρος. Άλλωστε οι δημιουργοί του τραγουδιού είναι διαφορετικοί και οι στίχοι δεν έχουν απολύτως καμία σχέση με την Jeanny. Φαίνεται λοιπόν πως δεν ήταν παρά ένα κόλπο του marketing.

Το περιοδικό MAD, παρωδώντας το όλο θέμα, «ανακάλυψε» το τρίτο μέρος του «Jeanny» (βλ. εξώφυλλο).

Άλλες εκτελέσεις

Το 1986 το γερμανικό συγκρότημα Drahdiwaberl κυκλοφόρησε το… «Jeanny Part 13», το οποίο περιλαμβάνεται στο δίσκο «Jennys Rache».
Την ίδια χρονιά ο Frank Zander κυκλοφόρησε μία εκτέλεση με τίτλο «Jeannie (Die Reine Wahrheit)».

Επίσης το 1986, μία τραγουδίστρια ονόματι…Jeannie κυκλοφόρησε το τραγούδι «Freedom (Die Antwort)» ως απάντηση στο τραγούδι του Falco.
Το 1996 ο Peter Orloff κυκλοφόρησε ένα τραγούδι με τίτλο «Und Wer Fragt Nach Jeanny?  (Jeanny Part 4)» (στα ελληνικά: «Και Ποιός Ζητά την Jeanny;»).

Την ίδια χρονιά το πολωνέζικο συγκρότημα Ich Troje κυκλοφόρησε μία εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Intro». 
Το 1998 ο Reniq κυκλοφόρησε μία εκτέλεση του «Jeanny» σε maxi single.
Τον Απρίλιο του 1999 το αυστριακό συγκρότημα Stahlhammer κυκλοφόρησε μία εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Feind Hort Mit». 
Το Νοέμβριο του 2001 το γερμανικό συγκρότημα Reamonn κυκλοφόρησε μία εκτέλεση του «Jeanny», η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Dream No. 7». Στην εκτέλεση αυτή συμμετέχει ο Xavier Naidoo.

Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε η συλλογή «New Wave Undercover», όπου περιλαμβάνεται μία εκτέλεση από τη Sara Noxx.
Το 2004 η Πολωνέζα τραγουδίστρια Mandaryna κυκλοφόρησε μία εκτέλεση, η οποία περιλαμβάνεται στο άλμπουμ «Mandaryna.com».
Το Μάρτιο του 2005 το γερμανικό συγκρότημα Fettes Brot κυκλοφόρησε το τραγούδι «An Tagen Wie Diesen», στο οποίο χρησιμοποιείται η μελωδία του «Jeanny».

Τον Οκτώβριο του 2010 κυκλοφόρησε η επετειακή έκδοση του άλμπουμ «Falco 3» (25th Anniversary Edition), η οποία περιλαμβάνει ένα remix του «Jeanny» από τους Hurts.

Το 2011 το ουγγρικό συγκρότημα Children Of Distance και η τραγουδίστρια Olah Ibolya κυκλοφόρησαν σε single το τραγούδι «Meg Utoljara», όπου χρησιμοποιείται sample από το «Jeanny».

Τον Ιανουάριο του 2012 ο Γερμανός DJ και παραγωγός Money G κυκλοφόρησε 18 remix του «Jeanny»: Original Edit, Original Mix, Club Remix Edit, Club Remix, Empyre One Remix Edit, Empyre One Remix, Darius & Finlay Remix Edit, Darius & Finlay Remix, Murano Meets Toka Remix Edit, Murano Meets Toka Remix, UK Edit, UK Mix, Empyre One UK Remix Edit, Empyre One UK Remix, Darius & Finlay UK Remix Edit και Darius & Finlay UK Remix.
Το τραγούδι ερμήνευσε επίσης σε ζωντανές του εμφανίσεις ο Πάνος Μουζουράκης.

Κωνσταντίνος Παυλικιάνης

JEANNY – Falco

Jeanny, komm, come on
Steh auf, bitte
Du wirst ganz na
Schon spät, komm
Wir müssen weg hier
Raus aus dem Wald
Verstehst Du nicht?

Wo ist Dein Schuh
Du hast ihn verloren
Als ich Dir den Weg zeigen musste
Wer hat verdorben?
Du, Dich?
Ich, mich?
Oder
Oder wir uns?

Jeanny, quit livin' on dreams
Jeanny, life is not what it seems
Search a lonely little girl in a cold, cold world
There's someone who needs you
Jeanny, quit livin' on dreams
Jeanny, life is not what it seems
You're lost in the night, don't wanna struggle and fight
There's someone who needs you

Es ist kalt
Wir müssen weg hier,
Komm.
Dein Lippenstift ist verwischt
Du hast ihn gekauft und
Und ich habe es gesehen
Zuviel Rot auf deinen Lippen
Und du hast gesagt "mach mich nicht an"
Aber du warst durschaut
Augen sagen mehr als Worte
Du brauchst mich doch, hmmmh?
Alle wissen, da wir zusammen sind
Ab heute
Jetzt hr ich sie!
Sie kommen! Sie kommen Dich zu holen.
Sie werden Dich nicht finden.
Niemand wird dich finden!! Du bist bei mir.

(Chorus)

Newsflash: In den letzen Monaten ist die Zahl
Der vermieten Personen dramatisch angestiegen
Die jüngste Veröffentlichung der lokalen Polizei-
Behörde berichtet von einem weiteren tragischen Fall.
Es handelt sich um ein neunzehnjähriges Mädchen,
Das zuletzt vor vierzehn Tagen gesehen wurde.
Die Polizei schließt die Mehligkeit nicht aus, da es
sich hier um ein Verbrechen handelt.