Η Ελληνική Μουσική Κοινότητα από το 1997
Ελαφρό τραγούδι είναι το έντεχνο ελληνικό τραγούδι ευρείας κατανάλωσης που κυριάρχησε στην αστική διασκέδαση και τη ψυχαγωγία, από την εποχή του Μεσοπολέμου μέχρι τη δεκαετία του 1960.
 |
Δυτικότροπο κυρίως (κάποιοι θα το ονομάσουν και «ευρωπαϊκό» τραγούδι), παράγωγο της καντάδας, της οπερέτας και της θεατρικής επιθεώρησης, προσαρμόζεται συνήθως στους ρυθμούς χορών όπως το βαλς ή το ταγκό.
Ως ειδική κατηγορία μουσικής έκφρασης, είναι δύσκολο να πούμε τι είναι το ελαφρό τραγούδι.
Είναι, όμως, εύκολο να πούμε τι δεν είναι: δεν είναι «βαρύ», είτε σε σχέση με τη δυτική μουσική έκφραση, την κλασική μουσική, είτε σε σχέση με το δημοτικό ή το αστικό λαϊκό τραγούδι.
Συχνά, βέβαια, τα όρια ανάμεσα στο «ελαφρό» και το «βαρύ» είναι δυσδιάκριτα, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε πως, το ελαφρό τραγούδι, για να διευρύνει την εκφραστική του δύναμη ή για να γίνει αποδεκτό από τα λαϊκά στρώματα, φλερτάρει με στοιχεία από τη λαϊκή ή τη δημοτική μουσική. Τις περισσότερες φορές, όμως, δίχως επιτυχία.
Με το ελαφρό τραγούδι καταπιάστηκαν κάποιοι σπουδαίοι και εμπνευσμένοι συνθέτες με μουσική παιδεία και, πολύ συχνά, θητεία σε κλασικές φόρμες.
Ξεπερνώντας τις επιρροές του ιταλικού στιλ, δημιούργησαν τραγούδια ιδιαίτερα έντεχνα, με επιρροές κυρίως από τη γαλλική σχολή τραγουδιού.
Ανάμεσα σε πολλούς άλλους, την εποχή εκείνη μεσουράνησαν συνθέτες όπως ο Αττίκ (που υμνεί τον έρωτα και ψυχαγωγεί, στην περίφημη «Μάντρα» του, αμέτρητους νέους της εποχής), ο Κώστας Γιαννίδης (που ασχολήθηκε και με την «λόγια» μουσική χρησιμοποιώντας το πραγματικό του όνομα: Γιάννης Κωνσταντινίδης) , ο Χρήστος Χαιρόπουλος, ο Ιωσήφ Ριτσιάρδης, ο Κουτσουρόπουλος, ο Μίμης Κατριβάνος, ο Σώσος Ιωαννίδης, ο Στεφανίδης, ο Δενδρινός, ο Βέλλας, ο Σπάρτακος, ο Μαρκέας, ο Μιχάλης Σογιούλ, ο Ζακ Ιακωβίδης, ο Καπνίσης, ο Ζοζέφ Κορίνθιος, ο Χατζηαποστόλου, ο Γιώργος Μουζάκης, ο Τάκης Μωράκης, κ.ά.
Το ελαφρό τραγούδι είναι το τραγούδι μιας ετεροχρονισμένης ελληνικής μπελ-επόκ.
Από τη στιχουργική του θεματολογία απουσιάζει κάθε αναφορά σε «επικίνδυνα» κοινωνικά ή πολιτικά θέματα. Αντίθετα, είναι συχνές οι αναφορές σε απελπισμένους έρωτες δίχως ανταπόκριση ή στα νιάτα που περνούν δίχως επιστροφή.
«Ρομαντισμός», νοσταλγία και αστική «ευγένεια» είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της στιχουργικής του.
Από τη δεκαετία του 1950, μαζί με κάποια πιο Jazz ακούσματα, θα προστεθούν ίσως κάποια «μηνύματα», που, όμως, το πολύ-πολύ να προτρέπουν σε φυγή «σε άλλη γη κι άλλα μέρη», εκεί όπου υπάρχει χαρά και διασκέδαση.
Φυγή, μακριά από τους φόβους και τις ανασφάλειες της εποχής.
Στίχους για το ελαφρό τραγούδι θα γράψουν οι: Μίμης Τραϊφόρος, Αλέκος Σακελλάριος, Γιώργος Οικονομίδης, Αιμίλιος Σαββίδης, Μίνως Μάτσας, Πωλ Μενεστρέλ και πολλοί άλλοι.
Για την Ελλάδα, το ελαφρό τραγούδι υπήρξε, ίσως, μια από τις πρώτες εκδηλώσεις του φαινομένου της μαζικής κουλτούρας, της εμπορευματοποίησης της καλλιτεχνικής παραγωγής: το τραγούδι θα αρχίσει να υπόκειται στους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης.
Η μουσική παραγωγή της εποχής είναι τεράστια και ο ανταγωνισμός των δισκογραφικών εταιριών ανελέητος.
Η προοπτική δισκογραφικής καριέρας εντείνει τις προσπάθειες συνθετών και στιχουργών να γράφουν όλο και περισσότερα καινούργια τραγούδια.
Οι δίσκοι των 78 στροφών και το ραδιόφωνο, θα μεταφέρουν σε κάθε γωνιά της χώρας τις φωνές ερμηνευτών όπως οι: Σοφία Βέμπο, Νίκος Γούναρης, Νινή Ζαχά, Τώνης Μαρούδας, Μάγια Μελάγια, Δανάη (Στρατηγοπούλου), Σώτος Παναγόπουλος, Φώτης Πολυμέρης, Πέτρος Επιτροπάκης, Ορέστης Μακρής, Ρένα Βλαχοπούλου κ.ά. Θα διακριθούν επίσης κάποια εξαίρετα ντουέτα (Κορώνη-Φίλανδρου, Μουζά-Λιγνού, κ.ά.) και κάποια τρίο (Τρίο-Κιτάρα, Τρίο-Μπριλάντε, κ.ά.)
Βιβλιογραφία - Πηγές
Όθων Τσουνάκος, Νεοελληνική ελαφρά μουσική, στο "Μουσική", Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 2007
Ελαφρό Τραγούδι, άρθρο στη Μουσική Πύλη του Κέντρου Μουσικής Πληροφόρησης του ΙΕΜΑ
Γιώργος Τσάμπρας, Το ελληνικό τραγούδι, στο "Η μουσική στον αιώνα μας", Β' μέρος, Εκδόσεις ΟΕΔΒ, 1991
Μουσικά Είδη:JazzΕλαφρόΈντεχναΜουσική Γενικά:ραδιόφωνοΚαλλιτέχνες:ΑττίκΔανάηΑιμίλιος ΣαββίδηςΑλέκος ΣακελλάριοςΓιώργος ΜουζάκηςΓιώργος ΟικονομίδηςΖακ ΙακωβίδηςΖοζέφ ΚορίνθιοςΙωσήφ ΡιτσιάρδηςΚώστας ΓιαννίδηςΜάγια ΜελάγιαΜίμης ΤραϊφόροςΜίμης ΚατριβάνοςΝίκος ΓούναρηςΝινή ΖαχάΟρέστης ΜακρήςΠέτρος ΕπιτροπάκηςΠωλ ΜενεστρέλΡένα ΒλαχοπούλουΣοφία ΒέμποΣώσος ΙωαννίδηςΣώτος ΠαναγόπουλοςΤάκης ΜωράκηςΦώτης ΠολυμέρηςΧρήστος Χαιρόπουλος
Σοφία Αργυροπούλου: Το ''Απόψε Θέλω Να Πιω'' είναι η ζωή μου σε 76 λέξεις
Η ιστορία του «Dub Be Good To Me» των Beats International
Σταύρος Σιδεράς: Όταν είσαι καλλιτέχνης, έχεις το δικαίωμα να ονειρεύεσαι!
Γιώργος Σταυρακάκης: PostScript (Μετρονόμος, 2024)
Η ιστορία του «Dress you up» της Madonna
Αν σου αρέσει να γράφεις για μουσικά θέματα, σε περιμένουμε στην ομάδα συντακτών του ιστορικού, ανεξάρτητου, πολυφωνικού, υγιούς και δημοφιλούς ηλεκτρονικού περιοδικού μας.
Στείλε το άρθρο σου
σχολιάστε το άρθρο
| #16450 / 15.09.2008, 16:41 / Αναφορά Κύριε Βουλιάκη, δυστυχώς έλαχε σε μένα να κάνω σεφτέ στα σχόλια της δημοσίευσής σας και φοβάμαι πως δεν θα είναι αρκετά κολακευτικά. Όχι πως οι πληροφορίες που δίνετε δεν είναι εγκυκλοπαιδικά ορθές… κάθε άλλο, υποστηρίζονται μάλιστα από παραπομπές σε σχετική βιβλιογραφία. Και το κείμενο, ως ένα βαθμό, είναι περιεκτικό και μεστό (… δηλαδή, εκ πρώτης όψεως δε διακρίνονται παραλήψεις σε περιόδους, επιρροές, ονόματα κλπ που εντελώς επιγραμματικά επιλέξατε να αναφέρετε) αλλά επιτρέψτε μου, δεν εμβαθύνει αρκετά ή τουλάχιστον, όσο θα περίμενε κανείς από ένα άρθρο ΜΟΥΣΙΚΟΥ περιοδικού. Δυο τρεις παράγραφοι ΜΟΝΟ περιέχουν προσωπική - καίτοι αυθαίρετη - άποψη κι απ’ αυτές συμπεραίνει κανείς πως δεν συμπαθείτε ιδιαίτερα το είδος, που καλώς ή κακώς, είναι ένα τεράστιο κεφάλαιο στην ελληνική μουσική… μιλάμε δηλαδή, για το εν τρίτο - αν όχι για το ήμισι – της μουσικής του περασμένου αιώνα. Ξέρω – από προηγούμενες δημοσιεύσεις σας – ότι έχετε τη δυνατότητα να παρουσιάσετε κάτι καλύτερο. Ελπίζω σε επανατοποθέτησή σας, για να έχουμε την ευκαιρία κι εμείς οι αναγνώστες να πούμε, αλλά και να μάθουμε περισσότερα… |
| #16452 / 15.09.2008, 17:39 Μα πόσο πια να εμβαθύνουμε? Vermint, στο άρθρο προσπαθώ να είμαι όσο το δυνατόν αντικειμενικός. Δεν υπάρχει πουθενά προσωπική άποψη. Μήπως σε πείραξε που θίγω την εμπορική διάσταση του ελαφρού τραγουδιού? Βλέπεις, το έχουμε συνδέσει με εποχές που κάποιοι έχουν εξιδανικεύσει... |
| #16459 / 16.09.2008, 16:08 Αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που θα με πείραζε, γιατί απλούστατα, ξέρετε κι ο ίδιος πως, κατά βάθος, τα πράγματα δεν έχουν έτσι ακριβώς. Τι φταίει το ελαφρό τραγούδι αν κάποιοι το συνδέουν με "αλήστου μνήμης" εποχές ? Και μήπως δεν εξιδανικεύτηκε το λαϊκό μας τραγούδι, όταν κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης, σύσσωμη η ζιβαγκοφόρος προοδευτική παράταξη συνέρρεε στα μπουζούκια, επιδεικνύοντας τη χορευτική της δεινότητα σε ζεϊμπέκικα, χασάπικα και τσιφτετέλια ? Αλίμονο αν καταδικάζουμε στο πυρ το εξώτερο, ολόκληρα μουσικά ήδη, με γνώμονα τις πολιτικές μας προτιμήσεις… εξετάζουμε την αξία της μουσικής από λάθος σκοπιά. Ας πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά. Λέτε, επί παραδείγματι : "...για να διευρύνει την εκφραστική του δύναμη ή για να γίνει αποδεκτό από τα λαϊκά στρώματα, φλερτάρει με στοιχεία από τη λαϊκή ή τη δημοτική μουσική. Τις περισσότερες φορές, όμως, δίχως επιτυχία." Αυτό το "δίχως επιτυχία", δεν είναι προσωπική άποψη ? Κι αν όντως δεν είναι, δε νομίζετε πως θα έπρεπε να συνοδεύεται από στοιχεία που να αποδεικνύουν αυτή την "αντικειμενική" αποτυχία ? Τα μουσικά είδη αλληλοεπηρεάζονται κι αυτό, πέρα από φυσιολογικό, εφόσον μιλάμε για καλλιτεχνική έκφραση και δη αναζήτηση, είναι θεμιτό και απολύτως αναγκαίο. Σε τι διαφέρει, ας πούμε, το λαικό βαλσάκι του Τσιτσάνη "Μ’ έχουν γελάσει δυο μαύρα μάτια" από το ταγκό "Δυο μαύρα μάτια μ’ είχαν γελάσει ένα δείλι" με τη Δανάη ή τα τραγούδια του –ρεμπέτη - Μανώλη Χιώτη με τη "λυρική" φωνή της Μαίρης Λίντα, από τα αρχοντορεμπέτικα του τζαζίστα Γιώργου Μουζάκη με τη Μάγια Μελάγια, την πιο "λαϊκή" από τις φωνές του ελαφρού ? Ίσως μόνο στη χρήση του μπουζουκιού… Το ότι δεν χρησιμοποιείται το μπουζούκι όμως, δε σημαίνει ότι το ελαφρό τραγούδι δεν υπήρξε κατ’ ουσίαν λαϊκό είδος, με την έννοια της απήχησης στα λαϊκά στρώματα… "Από τη στιχουργική του θεματολογία απουσιάζει κάθε αναφορά σε «επικίνδυνα» κοινωνικά ή πολιτικά θέματα. Αντίθετα, είναι συχνές οι αναφορές σε απελπισμένους έρωτες δίχως ανταπόκριση ή στα νιάτα που περνούν δίχως επιστροφή…" Η θεματολογία του ελληνικού τραγουδιού προπολεμικά και μεταπολεμικά (…για να μην πω μέχρι και σήμερα) είναι, αν όχι η ίδια, παραπλήσια. Ο απελπισμένος έρωτας είναι πανταχού παρών. Άπειρα τραγούδια για μάτια, χέρια (… τι κι αν παίρνουν βεργούλες ή κλωνάρια μυγδαλιάς ?), χείλια, φρύδια, μαλλιά, μάγουλα με ελιές, φιλάκια κι αγκαλιές εκατέρωθεν. Εξαιρέσεις βέβαια υπάρχουν, αλλά είναι ελάχιστες και φυσικά, βρίσκονται επίσης εκατέρωθεν. Χασικλίδες απ’ τη μια, μπεκρίδες απ’ την άλλη… νοσταλγία της Σμύρνης οι μεν, της παλιάς γειτονιάς οι δε… σαλταδόροι και "συννεφιασμένες Κυριακές" από δω, φαντάροι και "παιδιά της Ελλάδος" από ‘κει… μανάδες που κλαίνε το γιο που φεύγει για τα ξένα οι μεν, αγαπημένες που κουνούν μαντίλια στα μουράγια οι δε κι όλοι ανεξαιρέτως, κοινό μέτωπο εναντίων της φτώχιας. Η μόνη διαφορά είναι ίσως η φιλοσοφική αντιμετώπιση του θέματος κι αυτή εξαρτάται – και τότε και τώρα και πάντα - από την προσωπικότητα του εκάστοτε στιχουργού. Η Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου φερειπείν, εξέφρασε την πίκρα, τον καημό, συνάμα όμως τη μιζέρια και την κακομοιριά της φτωχολογιάς, ενώ ο Αλέκος Σακελλάριος, αντιμετώπισε το ίδιο κοινωνικό ζήτημα με το γνωστό του χιούμορ, απότοκο της αισιοδοξίας με την οποία έβλεπε τα πράγματα και τις δύσκολες καταστάσεις της ζωής. Χωρίς καμιά αμφιβολία, άριστοι μάστορες του λόγου και οι δυο… Αναφέρεστε ακόμα στο "ρομαντισμό" και στην "αστική ευγένεια", ως κάτι το επίπλαστο και δήθεν (…τουλάχιστον αυτό κατάλαβα από τη χρήση των εισαγωγικών). Σε αντιδιαστολή με τι, αλήθεια ? Μήπως δεν ήταν εξίσου ευγενείς οι λαϊκοί συνθέτες ? (…φαντάζομαι δεν τους θεωρείτε αγενείς ή αντιθέτως, τους μόνους ειλικρινά και πηγαία ευγενείς)… :) "Από τη δεκαετία του 1950, μαζί με κάποια πιο jazz ακούσματα, θα προστεθούν ίσως κάποια «μηνύματα», που, όμως, το πολύ-πολύ να προτρέπουν σε φυγή «σε άλλη γη κι άλλα μέρη», εκεί όπου υπάρχει χαρά και διασκέδαση. Φυγή, μακριά από τους φόβους και τις ανασφάλειες της εποχής." Η δεκαετία του ’50 ήταν όντως μια περίοδος ακμής για το ελαφρό τραγούδι. Σ’ αυτήν συνετέλεσαν τα νούμερα των επιθεωρήσεων, αλλά κυρίως, η νεοελληνική κωμωδία και η μεταφορά της από το θέατρο στον κινηματογράφο. Θεματολογικά, σε πολλά τραγούδια της εποχής, βρίσκουμε αναφορές στην Άγρια Δύση ή στο Μεξικό πχ, λόγω των καινούριων –τότε- λάτιν ρυθμών (…σάμπα, ρούμπα, μάμπο, σουίνγκ κλπ) που εισχώρησαν – για πολλούς ανανεωτικά – στις ήδη υπάρχουσες προπολεμικά, δυτικές επιρροές (…τάνγκο, βαλς, φοξ-τροτ κλπ). Και η άλλη όχθη του Ελληνικού τραγουδιού όμως, δεν έμεινε ανεπηρέαστη… από ανατολίτικα και ινδοαραβικά ακούσματα αυτή. Από το λαϊκό τραγούδι παρήλασαν ουκ ολίγες Ζαίρες, Φαρίντες, Γκιουλμπαχάρ, Μαντουβάλες και άλλες "αραπίνες, λάγνες ερωτιάρες" και "Φελάχες γλυκές". "Βίρα τις άγκυρες, για ξένους τόπους" τραγούδησε σε στη σκηνή η Σμαρούλα Γιούλη, "Έλα μικρό να φύγουμε, να πάμε στη Χαβάη" ο Στράτος Παγιουμτζής στο πάλκο… "Για την Ελλάδα, το ελαφρό τραγούδι υπήρξε, ίσως, μια από τις πρώτες εκδηλώσεις του φαινομένου της μαζικής κουλτούρας, της εμπορευματοποίησης της καλλιτεχνικής παραγωγής: το τραγούδι θα αρχίσει να υπόκειται στους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης." Κατά τη δική μου προσωπική άποψη πάλι, το τραγούδι "αρχίζει να υπόκειται στους νόμους της προσφοράς και της ζήτησης", δηλαδή της αγοράς, με την είσοδο της τεχνολογίας στον τομέα της ηχογράφησης και της αναπαραγωγής και αναμετάδοσης του ήχου, που συνέπεσε με την έξοδο του μπουζουκιού από το περιθώριο. Άλλωστε, η αλόγιστη σπατάλη και η ξέφρενη διασκέδαση σε μεγάλες λαϊκές πίστες, ακόμα αποτελεί τεκμήριο πλουτισμού ή νεοπλουτισμού, αν προτιμάτε. Αν θέλουμε οπωσδήποτε να επισημάνουμε μια κάμψη στην πορεία του ελαφρού τραγουδιού, αυτή τοποθετείτε στα τέλη της δεκαετίας του ’60 και κορυφώνεται στη δεκαετία του ’70, με την είσοδο του ηλεκτρικού και ηλεκτρονικού ήχου στη μουσική, πράγμα που επηρέασε σε μεγάλο βαθμό και το λαϊκό τραγούδι. Με καθυστέρηση μιας δεκαετίας, καθιερώνεται και στην Ελλάδα η "μοντέρνα" μουσική, που πια δεν είναι οι ρούμπες, τα τσα-τσα κι οι μποσανόβες – ούτε καν το τουίστ και το ροκ’ν’ρολ – αλλά τα σέικ, η ποπ, η ροκ κι αργότερα η ντίσκο, που απορροφούν μεγάλο μερίδιο του, νεανικού κυρίως, μουσικού κοινού. Ωστόσο, το ελαφρό τραγούδι αντιστέκεται και κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, αφήνοντας μάλιστα εξαιρετικά δείγματα γραφής… Ζακ Ιακωβίδης, Γιώργος Θεοδοσιάδης, αλλά κυρίως Μίμης Πλέσσας, Γιάννης Σπανός και όλοι οι τροβαδούροι του λεγόμενου νέου κύματος και φυσικά, πάνω απ’ όλους κι απ’ όλα, ο Μάνος Χατζιδάκις !!! |
| #16460 / 16.09.2008, 17:13 Σε όσα αφορούν στις "αλήστου μνήμης" εποχές: δεν εννοώ κάτι τέτοιο. Εννοώ εποχές που κάποιοι έχουν εξιδανικεύσει ως άσπιλες και αμόλυντες από το πνεύμα του καπιταλισμού και της εμπορευματοποίησης. Στα υπόλοιπα που γράφεις: δεν έχω καμιά διάθεση για συγκρίσεις. Κάτι μόνο: ο Χατζιδάκις και το Νέο Κύμα τι σχέση έχουν με το ελαφρό τραγούδι? |
| #16462 / 17.09.2008, 01:32 Το νέο κύμα έχει σχέση έμμεση, καθώς αποτελεί ένα είδος συνέχειας του ελαφρού τραγουδιού, μιας κι ως μουσικό ρεύμα με κύριο εκπρόσωπο τη μπαλάντα με ερωτικό περιεχόμενο, διαφοροποιήθηκε τόσο από τα ηλεκτρικά όσο κι απ’ τα λαϊκότροπα ακούσματα της εποχής. Η δε σχέση του Χατζιδάκι με το ελαφρό είναι αμεσότατη, δε βρίσκετε ? Ο ίδιος, στην πρώτη παράγραφο του άρθρου σας, χαρακτηρίσατε το ελαφρό ως είδος έντεχνης, δυτικότροπης μουσικής. Το 80 % του Χατζιδακικού έργου ανήκει σ’ αυτό το είδος. Μολονότι υπάρχουν δεκάδες παραδείγματα, δε θ’ αναφέρω άλλο, πέραν του τρανταχτού "Κάπου υπάρχει η αγάπη μου" που κέρδισε το πρώτο βραβείο στο Φεστιβάλ ελαφρού τραγουδιού του ΕΙΡ (…αργότερα ο όρος "ελαφρό" διαγράφτηκε) την πρώτη χρονιά της διοργάνωσής του (1959). Επίσης, κάτι που πρόσεξα κατά τη δεύτερη ανάγνωση του άρθρου σας, είναι πως περιορίζετε το είδος χρονικά «από την εποχή του Μεσοπολέμου μέχρι τη δεκαετία του 1960», προφανώς για να ορίσετε ευκολότερα τι είναι ή τι δεν είναι και να ξεμπερδεύετε γρήγορα. Με ρίζες στην επτανησιακή καντάδα και στη οπερέτα, όπως κι εσείς είπατε, αλλά και στο Αθηναϊκό αστικό τραγούδι, σαφώς και η παρουσία του ελαφρού εκτίνεται πριν την περίοδο του Μεσοπολέμου και πριν την Μικρασιατική καταστροφή (…αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι «Ο Υμέναιος», το πρώτο μελόδραμα του Θεόφραστου Σακελλαρίδη, ανέβηκε το 1903, ενδέχεται τα πρώτα ελαφρά τραγούδια να γράφτηκαν τον 19ο αιώνα, ασχέτως αν ηχογραφήθηκαν στις αρχές του 20ου) και μέχρι τη δεκαετία του ’70, όπου μετεξελίχθηκε στο λεγόμενο "σύγχρονο ελαφρό". Όσο για τις εποχές και τις συγκρίσεις, ζητώ συγνώμη για την παρανόηση και δε θα επιμείνω, αφού δεν έχετε διάθεση… :-) |
| #16481 / 20.09.2008, 02:02 Το Νέο Κύμα, από το 1964, μπορεί να φαίνεται πως ακροβατεί ανάμεσα στο ελαφρό και στο έντεχνο, όμως μάλλον δεν πρόλαβε –λόγω πολιτικής συγκυρίας, δικτατορίας κ.λπ.- να κάνει την υπέρβαση που ίσως ονειρευόταν (και που ίσως μόνο ο Σαββόπουλος φαίνεται να έχει καταφέρει στην μετέπειτα πορεία του). Δημιουργοί όπως ο Σπανός, ο Κόκοτος, ο Μαυρουδής, πήραν τους δικούς τους δρόμους, περνώντας σε άλλους χώρους του τραγουδιού. Όμως, για τον Χατζιδάκι, αυτή τη γνώμη έχετε Vermint; Είναι λοιπόν, απλά, ένας δυτικότροπος συνθέτης; Ο περισσότερος κόσμος, ξέρετε, έχει διαφορετική γνώμη :-))) Όσο για τις συγκρίσεις στο προηγούμενο σχόλιο: είναι γοητευτικός ο τρόπος που τα ανακατεύετε τα πράγματα προσπαθώντας να βρείτε άλλοθι για ένα είδος τραγουδιού (του ελαφρού από το 1930 μέχρι το 1960) που γκρεμίστηκε σαν «γυάλινος πύργος» (ο χαρακτηρισμός δεν είναι δικός μου) αμέσως μόλις εμφανίστηκαν δημιουργοί όπως ο Χατζιδάκις ή ο Θεοδωράκης που έφεραν την ποίηση στο στόμα του λαού, δίχως να ξεχνούν τα πραγματικά του προβλήματα. Άλλωστε, μη μπερδεύεστε: οι βεργούλες πονάνε. Τα ανθάκια τριανταφυλλιάς γαργαλάνε. Μην τα συγκρίνετε. |
| #16528 / 22.09.2008, 23:27 Αμυγδαλιάς ήταν τ’ ανθάκια και παρεμπιπτόντως, πρόκειται για το ποίημα του Δροσίνη που μελοποιήθηκε το 1885… όχι πως δεν το γνωρίζετε, αλλά επειδή αναφερθήκατε στην ποίηση "που μπήκε στο στόμα του λαού" κλπ… Αφήστε που αν αναζητήσετε φιλοσοφικές προεκτάσεις στους στίχους των δυο συγκεκριμένων τραγουδιών, είμαι σίγουρη πως θα βρείτε περισσότερες και πιο ουσιώδης στην "Ανθισμένη αμυγδαλιά" παρά στις "Βεργούλες" :-) Έχω την αίσθηση όμως, πως μπαίνουμε σε μια άλλου είδους συζήτηση, περί εύκολης ή δύσκολης ποίησης, εύπεπτης ή "δύσπεπτης" στιχουργίας, πολιτικά στρατευμένου λόγου ή απλών, καθημερινών κοινωνικών μηνυμάτων και πάει… λέγοντας :-) Δεν σας κρύβω πως χαίρομαι για την τροπή του θέματος… όταν πιο πάνω σας ζήτησα να εμβαθύνετε, αυτό επιθυμούσα και περίμενα. Για τον Χατζιδάκι χρησιμοποίησα τους όρους θεωρητικώς, όπως κάνατε κι εσείς για το ελαφρό τραγούδι… το «απλά» είναι δική σας προσθήκη… λίαν απαξιωτική, αν μου επιτρέπετε. Σαφώς και σημαίνει πολλά περισσότερα γι αυτούς που τον αγαπούν (… ολοκληρωτικά κι όχι αποσπασματικά, ανάλογα με το ποιο τμήμα του έργου του θεωρεί κάθε φορά ο περισσότερος κόσμος –για λόγους πρεστίζ- κλασσικό και αξεπέραστο), όπως πολλά περισσότερα σημαίνει και το ελαφρό τραγούδι γι αυτούς που το αγαπούν. Αυτή είναι και η διαφορά μας… γράψατε ένα άρθρο-αφιέρωμα (...γιατί το κάνατε, αλήθεια?) για ένα μουσικό είδος που, προφανώς το έχετε κατατάξει πολύ χαμηλά στις προτιμήσεις σας και απ’ το οποίο εξαιρείτε τον Χατζιδάκι, θεωρώντας ίσως, πως η ένταξή του σ’ αυτό, υποβιβάζει το έργο του. Για μένα δεν είναι καθόλου έτσι, διότι κατ’ αρχήν αγαπώ το ελαφρό τραγούδι…Μάλλον αντιλαμβανόμαστε διαφορετικά την "ελαφρότητα"… όπως κι ο περισσότερος κόσμος :-) |
| #16456 / 15.09.2008, 21:25 / Αναφορά Είτε το θέλουμε είτε όχι, το "Ελαφρό Τραγούδι" έχτισε μια ολόκληρη κοσμοθεωρία γύρω του, στηριζόμενο και στα ακούσματα των American Big Bands, πατώντας δηλαδή σε ενορχηστρώσεις Αμερικάνικης /Δυτικής προέλευσης. Με κορυφαίο (για μένα) τον συχωρεμένο Γιάννη Σπάρτακο και τις συνθέσεις του, το...αυτάκι του Έλληνα "αστού", ξεκουράστηκε από τα ανατολικότροπα ακούσματα, πασπαλίζοντας με δυτική (ίσως και παγκόσμια ?) αύρα, την μουσική αισθητική μας. Προσωπικά, αν και μεταγενέστερος μουσικά/ηλικιακά, χαίρομαι για την φυγή από επιρροές που ανάγονται στα 400 χρόνια Τουρκοκρατίας και το επικροτώ απερίφραστα. Γρηγόρης Δεσύπρης.- |
| #16531 / 23.09.2008, 00:21 / Αναφορά Καλώς ή κακώς (… για μένα καλώς) οτιδήποτε έχει έρθει και συνεχίζει να έρχεται στ’ αυτιά μας ως μουσική, χρησιμοποιεί δυο δρόμους (…ίσως φταίει το ότι έχουμε δυο αυτιά, που όταν το ένα είναι στραμμένο προς τη δύση, το άλλο, μοιραία, στρέφεται προς την ανατολή… και που να είχαμε περισσότερα !!! :-) )... Το δρόμο της δύσης τον είπαμε ευρωπαϊκό, κλασσικό, λόγιο, (…) και μόλις πριν μερικές δεκαετίες, έντεχνο. Το δρόμο απ’ την ανατολή τον είπαμε παραδοσιακό, λαϊκό, (…) κι εσχάτως έθνικ. Το έργο του κάθε δημιουργού είναι η περπατησιά του πάνω σ’ αυτούς τους δρόμους και ή στάση του –ή όχι, αν δεν το βρίσκει αναγκαίο- στη γωνιά που συναντιούνται. Και στους δυο δρόμους υπήρξαν δημιουργοί που πορεύτηκαν μόνοι ή με παρέα, ξυπόλυτοι ή καλοποδημένοι, με τραμ ή με κουρσάρες… όλοι όμως, άφησαν τα χνάρια τους, καλλιεργώντας κατ΄ αυτόν τον τρόπο, το αισθητήριο -δηλαδή τ’ αυτάκια- των επερχόμενων γενεών. Ο Χατζιδάκις κι ο Θεοδωράκης (…αλλά και ο Ξαρχάκος, ο Μαρκόπουλος, ο Μικρούτσικος κλπ) απευθύνθηκαν σε ένα ήδη καλλιεργημένο κοινό, που κάποια στιγμή ένιωσε την ανάγκη για το "κάτι παραπάνω" στην τέχνη, στον πολιτισμό κι εν προκειμένω, στη μουσική – και στους δυο δρόμους εξίσου - αλλά και στο λόγο. Οι εποχές που τα στιχάκια σκαρώνονταν στα στενά και άθλια καμαρίνια των θεάτρων ή πάνω στα τραπέζια με τη ρετσίνα και το σκέτο από γιουβέτσι (… στην Πλάκα ή στην Κοκκινιά, λίγη σημασία έχει) από παρέες βιοπαλαιστών που ευχής έργον να συμπεριελάμβανε έναν απόφοιτο Λυκείου, πέρασαν ανεπιστρεπτί. Θέλω να πω ότι αυτή είναι η ομαλή εξέλιξη των πραγμάτων και πιστεύω ακράδαντα πως, ακόμα κι αν δεν είχε μεσολαβήσει –εννοώ χρονικά- η χούντα, η τέχνη θα γνώριζε την ίδια άνθιση εκείνη την περίοδο (… αν κι ίσως όχι τόσο μαζικά για την περίπτωση του Θεοδωράκη και του Μαρκόπουλου, που η αποδοχή τους πήρε διαστάσεις κινήματος, λόγω των πολιτικών γεγονότων). Βασική παράμετρος για την πολιτιστική ανάπτυξη είναι πάντα η παιδεία... δημιουργών και κοινού. Αυτό βέβαια, πρέπει να μας βάζει σε σκέψεις για τη σημερινή κατάσταση της παιδείας και του πολιτισμού, φευ... Αν στα μέσα της δεκαετίας του ’90 με ρωτούσατε "από ποιο δρόμο περιμένω να έρθει αυτό το κάτι παραπάνω", θα σας έλεγα ευθέως "από τον ανατολικό"… ο άλλος, για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, φάνταζε κλειστός. Όλο αυτό το διάστημα λοιπόν, τα λαϊκά-παραδοσιακά όργανα κατέκλισαν τα ωδεία (… τη γωνιά που συναντιούνται οι μουσικοί δρόμοι, που λέγαμε). Λειτούργησαν Μουσικά Γυμνάσια και Λύκεια… νεαρά παιδιά έμαθαν μουσική, όχι παίζοντας βιολί, πιάνο ή φλάουτο, αλλά τζουρά, ούτι, κανονάκι και κλαρίνο. Δε μιλάμε πια για λαϊκούς, αυτοδίδακτους οργανοπαίχτες, αλλά για πτυχιούχους μουσικούς λαϊκών οργάνων. Η παραδοσιακή μουσική θεωρητικοποιείται… γίνεται έντεχνη. Όλο αυτό ήταν επόμενο να βγάλει κάπου και έβγαλε… έναν Μάλαμα, έναν Περίδη, έναν Θαλασσινό, έναν Θανάση Παπακωνσταντίνου, έναν Αλκίνοο Ιωαννίδη κλπ. Μακάρι να υπάρχει μέλλον σ’ αυτό το ρεύμα και να διαψευστώ, αλλά προσωπικά, ψυχανεμίζομαι μια στροφή προς τη Δύση… μάλλον ο δρόμος παρέμενε μέχρι τώρα κλειστός, λόγω εκτέλεσης έργων :-) Δεν ξέρω ποιος και πότε –έχει μεγάλη σημασία αυτό- είπε ή έγραψε "για γκρέμισμα του γυάλινου πύργου", αναφερόμενος στο ελαφρό τραγούδι και για να είμαι ειλικρινής, δεν περιμένω από καμιά βιβλιογραφία να μου δείξει τι συμβαίνει γύρω μου. Βλέπω τις παρέες των 25χρονων να τραγουδούν με κιθάρες κι ακορντεόν το "Ταγκό της Ψαροπούλας", τη "Γλυκιά Μαράτα" ή το "Ήρθες αργά" (… τραγούδια με την Κάκια Μένδρη, που μου την παραλείψατε από το αρχικό ποστ και πολύ στεναχωρέθηκα :-)). Ακούω τις επιτυχημένες διασκευές (… του Στάθη Δρογώση, του Μηχάλη Δ. των Στέρεο Νόβα, του Μανώλη Φάμελου κλπ) όλων αυτών των αγαπημένων τραγουδιών, που μπαίνουν σφήνα στα προγράμματα των ζωντανών εμφανίσεων γνωστών τραγουδιστών, γιατί ΤΑ ΖΗΤΑΕΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ… Βλέπω "Αυτά που κάψαν το σανίδι" να γεμίζουν ασφυκτικά το Ηρώδειο και τις ουρές έξω απ’ τη Λυρική για το αφιέρωμα στον Θεόφραστο Σακελλαρίδη, αλλά κυρίως, βλέπω την ατέρμονη κατάντια του λαϊκού … ε, κάπου θα βγάλει κι αυτό. :-) Παρόλα ταύτα, δεν θα ήθελα να δω μια μαζική αναβίωση του ελαφρού τραγουδιού, γιατί στην Ελλάδα, ό,τι μαζικοποιείται εκφυλίζεται… αυτά. |
Συχνά λάθη καθηγητών φωνητικής
G.A.S (Gear aquisition syndrome)
Τεχνική στο τραγούδι: Σύμμαχος ή εχθρός της έκφρασης;
Είμαι παράφωνος. Μπορώ να τραγουδήσω;
Πώς μπορώ να τραγουδήσω σωστά τις ψηλές νότες;
