Ροκ Ιστορία

Γράφει ο Δημητρης Τριανταφυλλου (dimitris1965)
4 άρθρα στο MusicHeaven

Ξεκινώντας ένα άρθρο για την ιστορία του ροκ, και πλέον μέσα σε ένα τεράστιο σύνολο πληροφοριών θεώρησα καλό να πάρω λίγο τα πράγματα από την αρχή. Από πού ξεκίνησε, ποιες η ρίζες και οι αιτίες, ένα πολύ μεγάλο ταξίδι, συναρπαστικό και ενδιαφέρoν. Λογικό είναι ότι θα ξεκινήσουμε από την χώρα γέννησης του ροκ, της Ηνωμένες πολιτείες Αμερικής, τiς οποίες εφεξης θα αναφέρω ως Αμερική για συντομογραφία. Ξεκινάμε λοιπόν!

Η ροκ μουσική, ένα είδος λαϊκής μουσικής που αναπτύχτηκε από τη δεκαετία του 60 και μετά, έχοντας όμως τiς ρίζες της στα μέσα της δεκαετίας του '30, αλλά κυρίως σαν ξεκίνημα θεωρείται η δεκαετία του 50 και το ξέσπασμα του ροκ εν ρολ. Απευθύνεται σε ένα ευρύ φάσμα θεμάτων, με ερωτικά, κοινωνικά, πολιτικά, στοιχεία και έμπνευση. Το ύφος του είναι εξαιρετικά ποικοιλομορφο, ενώ η μουσική βασίζεται στην ηλεκτρική κιθάρα και στον ρυθμό 4/4. χωρίζεται σε αρκετές κατηγορίες και υποκατηγορίες που θα τις δούμε στην πορεία.

1930-1950

Είναι σίγουρο ότι την εικοσαετία αυτή δεν χρησιμοποιείται ο ορός ροκ. Υπάρχουν όμως διάφορα μουσικά είδη που θα παίξουν ρόλο στη μετέπειτα πορεία, καθώς το ροκ έχει πάρει και έχει εγκλωβίσει στοιχεία από πολλά είδη μουσικής. Ήδη η καντρυ μουσική είναι γνωστή με βάση κυρίως τον αμερικανικό νότο, το μπλουζ των μαύρων, και η τζαζ. Η δεκαετία του 30 είναι εφιαλτική για την Αμερική η οποία στη δίνη μιας οικονομικής κρίσης ψάχνει να ξαναβρεί το χαμένο αμερικανικό ονειρο. Την ίδια περίοδο που οι αναταράξεις στην Ευρώπη είναι και εκεί έντονες, ο δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος είναι γεγονός αφήνοντας πίσω καταστροφή, μαζί και έναν διαφορετικό κόσμο. Ξεπηδά το αντεργκράουντ κίνημα με όχημα την μπητ κουλτούρα. «Το να είσαι μπητ σημαίνει να χεις κατέβει την άβυσσο της προσωπικότητας, να βλέπεις τα πράγματα σε βάθος, να είσαι υπαρξιστής, να' σαι σε φοβερή εγρήγορση, και ταυτόχρονα να νιώθεις άδειος.» Ο ψυχρός πόλεμος, το κυνήγι μαγισσών του Μακάρθι, η γενιά των νέων που ο πόλεμος δεν την είχε αφήσει να δημιουργηθεί, και σε πολλές περιπτώσεις την είχε καταστρέψει, οι πρώτες συμμορίες τον τεντυ μποις, προάγγελοι των hell’s angels, οι άνεργοι, η εμφάνιση των γκέτο.

Μέσα από τα γκέτο ξεπηδά η τζαζ, η μπιμποπ και η χρήση παραισθησιογόνων κυρίως χασίς αλλά και ηρωίνης.

Country. Μέσα από τη λαϊκή μουσική ιδίως της βόρειας Αμερικής, αναπτύχτηκε ιδιαίτερα κατά την δεκαετία του 20 στις νοτιοδυτικές πολιτείες, μέσα από ένα μείγμα πολιτισμικοτητας από ντόπιους, αλλά και ευρωπαίους, και λατινοαμερικανούς μετανάστες σε συνδυασμό με γηγενεις ήχους. Έπαιξε σημαντικότατο ρόλο στην εξέλιξη της ροκ μουσικής, από την αρχή έως το τέλος της δεκαετίας του 70.

Blues. Εμφανίστηκε στις αρχές του 1900 από αφροαμερικανους σκλάβους, οι όποιοι μέσα από την μουσική και τους στίχους εξέφραζαν την καταθλιπτική κατάσταση που διαβίωναν. Φφυσικά στις νότιες πολιτείες πάλι. Σημαντικότατο ρόλο στην ιστορία της ροκ μουσικής ιδίως μετά το 1948.

Jazz. Και αυτή στις αρχές του 1900. Στις νότιες πολιτείες με στοιχεία αφρικανικών και ευρωπαϊκών παραδόσεων, ενσωματώνοντας και στοιχεία αμερικανικής φολκ. Η λέξη προέρχεται από ένα λαϊκό ιδίωμα που χρησιμοποιήθηκε να περιγράψει την μουσική σκηνή του Σικάγο περίπου στα 1910. Τα πρώτα χρόνια αναφερόταν σαν τζας (jass). κύριο στοιχείο της είναι ο αυτοσχεδιασμός, ενώ δανείστηκε αλλά και δάνεισε στοιχεία από το μπλουζ.

Beat. Αντεργκράουντ κίνημα που αναπτύχτηκε στις αρχές της δεκαετίας του 40, στην αρχή στη Νέα Υόρκη για να εξαπλωθεί στις αρχές του 50 σε όλη την Αμερική.

Αντικομφορμιστικό κίνημα καλλιτεχνών, όπου εκφράστηκε κυρίως μέσα από συγγραφικά έργα και ποιητικές έκδοσεις. Αν και η επίσημη - αν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη λέξη - μουσική του κινήματος είναι η τζαζ μουσική, εντούτοις έπαιξε σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη του ψυχεδελικού ροκ στης αρχές της δεκαετίας του 60.

Είναι αυτονόητο ότι το κάθε ενα από τα παραπάνω είδη μουσικής αποτελεί από μόνο του ξεχωριστό μεγάλο κεφάλαιο στην ιστορία της μουσικής γενικά. Εδώ απλως τα αναφέρω γιατί κυρίως μέσα από αυτά ξεκίνησε η ροκ μουσική όπως την έχουμε γνωρίσει.

1950-1960

Την δεκαετία του 50 αρχίζει να γίνεται αισθητό αυτό που σε λίγα χρόνια θα ονομαστει χάσμα γενεών. Μέσα από μια οικονομική κυρίως ανάκαμψη σε αυτή τη δεκαετία, ο κόσμος των ανηλίκων αρχίζει να περνά συγκεκριμένα χαρακτηριστικά. Να διαλέγει καινούργια είδωλα, καινούργιο τρόπο να ντύνεται, να αγαπά, να σκέπτεται. Η ρήξη με την γενιά των γονιών μεγαλώνει, ο τεντυ μποισμος κάνει θραύση.

Η γενιά αυτή όμως δεν έχει τη δική της μουσική, μπορεί τα στοιχεία αμφισβήτησης να τα πήρε από την κουλτούρα της μπητ γενιάς, αλλά η μουσική τζαζ και η μπιμποπ δεν τους ταίριαζε. Κάπου εκεί γεννήθηκε το ροκ αν Ρολ. Ένα πάντρεμα της καντρυ μουσικής με το μπλουζ.. Όταν συγχωνεύτηκαν αυτά τα 2 είδη, και όταν το τραγούδησαν και οι λευκοί και ξέφυγε από τα γκέτο τον μαύρων, και όταν άρχισαν να το παίζουν οι ραδιοφωνικοί σταθμοί τότε άλλαξε και οι μέχρι τότε μουσική σκηνή, ο βράχος άρχισε να κυλαει.

Τα πρώτα ονόματα που απέκτησε η νέα μουσική, η οποία όπως είπαμε αναπτύχτηκε πρώτα στα γκέτο των μαύρων, ήταν, race music, και sepia music. Όταν άρχισαν να παίζουν και οι λευκοί το νέο είδος μετονομάστηκε σε ροκ αν Ρολ, πιθανότατα από την επανάληψη του μοτίβου που χρησιμοποιούσε αυτές της 2 λέξης συχνά. 2 λέξεις που έδειχναν τον ρυθμό, την κίνηση, αυτής της μουσικής. Το ροκ αν Ρολ είναι το πρώτο ουσιαστικά μαζικό, καλλιτεχνικό-πολιτιστικό φαινόμενο που καταργεί ουσιαστικά τις διακρίσεις ανάμεσα στης εθνικές ομάδες της Αμερικής. Ο κινηματογράφος έγινε το όχημα για την ευρεία διάδοση του ροκ αν Ρολ, καθώς η ταινίες Rock around the clock και Blackboard jungle με την μουσική του Μπιλ Χαλει με τους κομιτς το 1955, προκάλεσαν μια φρενίτιδα ενθουσιασμού στο κοινό που σε περιγραφές αναφέρονται πρωτόγνωρες κατάστασης, και για πρώτη φορά εκδηλώσεις τέτοιου τύπου της νεολαίας γίνονται πρώτο θέμα στα δελτία ειδήσεων.

Η νεολαία όμως είχε βρει πλέον την δική της μουσική. ακλούθησε ένας ξέφρενος ρυθμός παραγωγής, της νέας μουσικής, είδωλα δημιουργούταν ανά πάσα στιγμή αλλά και πολλά χανόταν το ίδιο γρήγορα. Ηλικίες από 14 έως 20, ο ελβις πρισλευ γίνεται το απόλυτο είδωλο. Chuck Berry, Bo Diddley, Fats Domino Jerry Lee Lewis, και Gene Vincen Buddy Holly Elvis Presley Carl Perkins, από τα κυριότερα ονόματα που κυριαρχούσαν. Σε κάποιο σημείο και μετά η μουσική βιομηχανία ανακαλύπτοντας στο νέο είδος την ευκαιρία για κέρδος, άρχισε να παρακολουθεί της συνήθειες των νέων, τον τρόπο ζωής, ντυσίματος, και γενικά της νέας νοοτροπίας, άρχισε να κατευθύνει τα πράγματα με ευφυέστατο τρόπο και να δημιουργεί τάσης και είδωλα κατά της ανάγκες της. Τεράστια τα κέρδη τους, αλλά και τεράστιο το πλήγμα στην ιδία τη μουσική. Η εμπορευματοποίηση αυτή ξέκοψε το είδος από τον αρχικό του δυναμισμό, και μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα προς τα τέλη του 50 το οδήγησε στον μαρασμό, και στον εκφυλισμό.

Rockabilly. Παράλληλο με το ροκ αν ρολ είδος αναφέρεται συνήθως στους λευκούς τραγουδιστές του ροκ αν ρολ που στη μουσική τους τα καντρυ στοιχεία υπερτερούσαν από τα ρυθμ μπλουζ στοιχεία Elvis Presley, Carl Perkins Johnny Cash Buddy Holly. Αν και δεν το διαχωρίζεις από τον γενικό όρο του ροκ αν ρολ, θεωρείται ότι επηρέασε κατά πολύ πολλά αγγλικά συγκροτήματα τη δεκαετία του 60, όπως θα δούμε αργότερα

Πριν όμως προλάβει η μουσική βιομηχανία να αλλάξει και να αλλοιώσει αυτό το είδος, το ροκ εν ρολ πρόλαβε και έδωσε την γνησιότητα την αμεσότητα μιας νέας γενιάς που ζήτησε και πήρε τη ζωή της στα δικά της χέρια. Ο Μάρλον Μπράντο στην ταινία Ατίθασος, περιγράφει την αντεργκράουντ γενιά του μεσοπολέμου, αλλά ταυτόχρονα άνοιγε και τον δρόμο για τον νέο αληθινό ήρωα των νεαρών του 50, τον Τζέιμς Ντην. Επαναστάτης χωρίς αιτία, και η νεολαία των νιώθει δικό της, κομμάτι της ίδιας της ύπαρξη της. Τα τραγούδια των Τσάκ Μπέρι, Λίτλ Ρίτσαρντ, Τζίν Βίνσεντ, Έντι Κόχραν, αναπαράγουν την αθωότητα, την μαγκιά, των κώδικα επικοινωνίας, τον κόσμο αυτών των νέων, την ζωή τους από σαββατόβραδα, χορούς, σινεμά στην τελευταία σειρά, ανήσυχο και ανολοκλήρωτο σεξ, αγωνία, πάθος για ζωή. Και ο Έλβις Πρίσλει, με την πρόκληση και τον ανοιχτό και έντονο ερωτισμό του, τίναξε στον αέρα τα μυαλά κάθε συντηρητικό γονέα σε όλη την Αμερική. Το Heartbreak Hotel κτυπάει κόκκινο με 8.000.000 αντίτυπα σε μόλις 5 μήνες και αυτό συνέβαλε στο να χτυπήσει συναγερμός στη μουσική βιομηχανία και να μπει πλέον για τα καλά στο χώρο του ροκ εν ρολ, με όλες όσες περιέγραψα πιο πάνω συνέπειες. Οι ιεροκήρυκες βλέπουν στο πρόσωπο του Πρίσλευ τον διάβολο, και οι συντηρητικοί στο ροκ εν ρολ τον κόκκινο κίνδυνο, άλλωστε βρισκόμαστε στο 50... Ο Ψυχρός Πόλεμος, ο πόλεμος της Κορέας, παντού το φάντασμα του ανατολικού μπλοκ. Το ροκ όμως γεννιέται... Ξημερώνει η δεκαετία του 60.

Φωτογραφία: http://www.fanpop.com/spots/music/images/12871649/title/old-time-Rocknroll-wallpaper-wallpaper