Ορφεύς: Μουσική - Ψυχή

(ζήτω συγνώμη για τη μεταφορά σε μονοτονικό από πολυτονικό που είναι το κείμενο, με τις ελλείψεις και τα προβλήματα που αυτό δημιουργεί…)

Ο Δόκτωρ Κορκιδάκης γράφει…

… παρά ταύτα εικάζεται ότι ο Ορφεύς ενεφανίσθη μέν περί τα τέλη της 15ης και αρχές της 14ης εκατονταετίας π.Χ., τα δε υπό του Ομήρου ιστορούμενα Τρωϊκά φαίνεται ότι επισυνέβησαν περί το τέλος της 13ης εκατονταετίας, ήτοι ο Ορφεύς ήκμασεν εξ(6) γενεάς προ του τρωϊκού πολέμου ή ολίγον περισσότερον αυτών. Η ανωτέρω όλως σχετική απόπειρα προσδιορισμού του χρονικού ορίζοντος της εμφανίσεως εις την ιστορίαν τόσον σπουδαίας και χαρισματικής προσωπικότητος, φαίνεται ότι συνάδει και προς την εκδοχήν της αστρονομικής διαπιστώσεως, της περιλαμβανομένης εις την Διδακτορικήν Διατριβήν το 1964 εις Πανεπιστήμιον Αθηνών: «η Ελληνική αστρονομία της Β’ χιλιετηρίδος π.Χ. κατά τους Ορφικούς ύμνους», του αειμνήστου επιφανούς αστρονόμου Κων/νου Χασάπη, βάσει του αστρονομικού στοιχείου της ακριβούς ισομερείας, εις διάρκειαν ημερών, των εποχών του έτους, του αναφερομένου εις τον Ορφικόν Ύμνον προς Απόλωνα:

“Έλθε μάκαρ Παιάν, Τιτυοκτόνε Φοίβε Λυκωρεύ,
……………………………………………………….
Αρμονίη κεράσας την παγκόσμιον ανδράσι μοίραν, μίξας χειμώνος θέρεός τ’ ίσον αμφοτέροισιν” (εις στιχ.19-20)

Φαινόμενον, το οποίον επισυνέβη και κατά την χρονολογίαν 1366 π.Χ., ως και προ αυτής, κατά τους αστρονομικούς υπολογισμούς του ιδίου διαπρεπούς αστροφυσικού-αστρονόμου, κατά την χρονολογίαν του 11835 π.Χ. ...

(Ελλήνων Ιστορία, τεύχος Νο 18, ΟΡΦΕΥΣ ΜΟΥΣΙΚΗ-ΨΥΧΗ, σελ. 51)

Επίσης…

…«Σχετικώς με την στιχουργίαν των Ορφικών ποιημάτων, ωδών και ύμνων, ο Λογγίνος(προλεγομ. εις Ηφαιστ. 5.σ. 85) λέγει:”ότι τούτο ούτως έχει, παράδειγμα τεθήσεται ό τινές μεν Ορφέως , τινές δε της Πυθίας παραλαμβάνουσι περί γαρ των επών λέγει όρθιον εξαμερές τεττάρων και είκοσι μέτρων”, δηλαδή ότι ο Ορφεύς μετεχειρίζετο εικοσιτετρασύλλαβον στίχον και όρθιον εξαμερές μέτρον.
Όσον αφορά το μουσικόν όργανον, το οποίον μετεχειρίζετο ο Ορφεύς, αναφέρεται ότι ”πρώτος ποικιλόμουσο(ν) Ορ(φ)εύς (χέλ)υν ετέκνωσεν, υιός Καλλιόπα(ς) Πιερίας”,
δηλαδή, ότι πρώτος μετεχειρίσθη το μουσικόν τούτο όργανον. (Diels II 3 166,29η), παραλλήλως προς την ιδιότητα του ως «λυροποιού» και αρίστου γνώστου της Απολλωνίου Λύρας και Τέχνης.
«Όσον δε την εσωτέραν ποιητικήν τοποθέτησιν τούτου, εις την βιβλιοθήκην Iriartii(χειρόγραφον σελίς 265) αναφέρεται ότι ο Ορφεύς από της των επτά πλανητών παρατηρήσεως εν τω επταχόρδω κανόνι, πρώτος το δια τεσσάρων ανεκρούσατο μέλος και μετά τούτον ο Πυθαγόρας από της ηλιακής περιφοράς περιεργότερον την μέσην ανεύρισκεν εν οκταχόρδω κανόνι». Η σχετική αναφορά μνημονεύεται επικουρικώς και ίσως συνδέει την πρωταρχικήν Ορφικήν παράδοσιν προς την μετέπειτα Πυθαγόρειον διδασκαλίαν και τας εκδοχάς της εις “μεγάλην Ελλάδα”, άπαξ και οι θιασώται και των δύο παραδόσεων παρουσιάζουν, ως κοινόν στοιχείον, την προσπάθειαν και την συνειδητήν άσκησιν προς επίτευξιν “αρμονίας” εαυτών προς τον παγκόσμιον ρυθμόν, οπότε ησχολούντο και εμελέτων και τας κινήσεις των ουρανίων σωμάτων(“σφαιρών”), παραλλήλως προς την μελέτην της φύσεως και την παρατήρησιν των φαινομένων επί της Πλανητικής μας κατοικίας της “Παμμήτορος θεάς Φύσεως”, όπως αναφέρεται και στον Ορφικόν ύμνον.
Αι ανωτέρω πληροφορίαι μας οδηγούν μεταξύ άλλων και εις την συναγωγήν της Ορφικής εικονοπλαστικής και ακουσματικής εμπνεύσεως, κατά την οποίαν ο Κόσμος και η διαποτίζουσα αυτόν απ’ άκρου εις άκρον αιθερία “Ψυχή” συνδέονται με αριθμητικάς, γεωμετρικάς και αρμονικάς αναλογίας.
Ο γνώστης λοιπόν των αρμονικών αυτών, αλλά και μυσταγωγημένος φιλόσοφος, χρησιμοποιεί την “ Ιεράν αρμονικήν διατονικήν Κλίμακα” (oktava) δια να αποκρυπτογραφήση τον Κόσμον και τον Έρωτα, διεισδύων εις τα ενδότερα “της δημιουργικής και συνεκτικής των απάντων αιτίας”. Δηλαδή, η αρμονική κλίμαξ η περιέχουσα πέντε τόνους και δύο λείμματα ήτο γνωστή στον Ορφέα, όπως και στον μετέπειτα αυτού θείον Πυθαγόραν, τον τελειοποιήσαντα την περί αυτής γνώσιν “εν οκταχόρδω κανόνι…”

Η σχηματική απεικόνισις αυτής της αρμονικής κλίμακος των αρχαίων Ελλήνων κρίνεται σκόπιμον να παρατεθή ενταύθα με τας τότε ισχύουσας ονομασίας των τόνων της και με παράλληλον απεικόνισιν της συγχρόνου μορφής αυτής…

Νήτη Παρανήτη Τρίτη Παραμέση Μέση Λιχανός Παρυπάτη Υπάτη / / / / / / / / / / / / / / Τόνος Τόνος Λείμμα Τόνος Τόνος Τόνος Λείμμα Ντο Ρε Μι . Φα Σολ Λα Σι . Ντο

(σελ. 33-35)

ΑΚΟΜΗ,
μέσα στο ίδιο τεύχος υπάρχει μια εξαιρετική εργασία-μελέτη της Μαέστρου–Συνθέτιδος Κυρίας Ευγενίας Μανωλίδου, (master of arts) που τιτλοφορείται:

«Η σημασία της μουσικής για τις αισθήσεις και την ψυχή».

Η οποία μεταξύ άλλων γράφει:
…«Κατά την διάρκεια των διαφόρων θρησκευτικών και μυστηριακών τελετών, οι Έλληνες χρησιμοποιούσαν ειδικούς ύμνους, τις λεγόμενες “επωδές”, προκειμένου να επιτύχουν την ένωσι μεταξύ του άνω(υπερφυσικού) και του ανθρωπίνου κόσμου, προκαλώντας θεραπευτικά και άλλα μεταφυσικά φαινόμενα. Αυτό καθίστατο εφικτό από την δυναμική ενέργεια του λόγου, την επίκληση του θείου, τον ήχο, τον ρυθμό και την μελωδία της επωδού. Με τον συνδυασμό όλων αυτών των παραγόντων, καθώς και με την δύναμι της θελήσεως και του οραματισμού, επετύγχαναν τα ακόλουθα αποτελέσματα:

1)Οι λέξεις, ο ρυθμός και η μελωδία προκαλούσαν έντονα συναισθήματα στον μύστη/θεραπευτή, που ετοιμαζόταν να γίνει αποδεκτός του Θείου Φωτός, εμπνεύσεως και ευλογίας.

2)Οι ήχοι που χρησιμοποιούσαν, δημιουργούσαν συναισθήματα παρόμοια σε όλους τους συμμετέχοντες/ασθενείς προσθέτοντας και τη δική τους ενέργεια σε αυτή του μύστη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα μια μοναδική και αρμονική συνεύρεσι-σύζευξι.

3)Αυτή η δυναμική αρμονία είχε κατεύθυνση την ψυχή και επηρέαζε και τον μύστη και τους συμμετέχοντες. Η ευχή του μύστη δονούσε και συγχρόνως αντανακλούσε την οραμάτωσι και την ευχή των συμμετεχόντων»…
(σελ. 80)
Ακόμη γράφει…

…«Οι Πυθαγόρειοι εχρησιμοποιούσαν τη μουσική για λόγους θεραπευτικούς. Υπήρχαν μελωδίες, που θεράπευαν τα ψυχολογικά πάθη, την απελπισία, τους δυνατούς πόνους, τον θυμό, και κάθε παρέκκλιση της ψυχής»…
(σελ.83)
και κάτι ακόμη…

…«Ο Χαρμίδης ρωτά τον Σωκράτη εάν γνωρίζη κάποια θεραπεία για τον πονοκέφαλο και ο Σωκράτης του συνιστά τα φύλλα από ένα συγκεκριμένο φυτό, προσθέτοντας ότι «μαζί με το φυτό θα σου πω και κάποιες επωδές που, εάν τις απαγγείλεις συγχρόνως με τη λήψι του φαρμάκου, θα γιατρευθείς εντελώς. Χωρίς τις επωδές το φάρμακο είναι άχριστο».
(πλάτωνος, Χαρμίδης 155ε)…
(σελ.84)

Τις μελέτες των δύο αξιολογότατων Επιστημόνων ακολουθεί εκλογή Ορφικών Ύμνων με επιμέλεια του ΔΡ. Κορκιδάκη και απόδοσιν και σχολιασμόν της Καθηγήτριας-Συγγραφέως, Κυρίας ¶ννας Τζιροπούλου-Ευσταθίου.

Επίσης στα προλεγόμενα, στην εισαγωγή, θα βρούμε την εξής παράγραφο…

«Προσφάτως, η Βουλγάρα Υπουργός Τουρισμού, σε διεθνή έκθεση τουρισμού στη Μόσχα, κι αφού διεπίστωσε πως η νομαρχία Έβρου και το Ελληνικό Υπουργείο Τουρισμού, προέβαλαν την Θράκη και τον νομό Έβρου ως την πατρίδα του Ορφέως, διεμαρτυρήθη στον Έλληνα ομόλογό της, λέγοντας του, ότι πρέπει η Ελλάς να αποσύρη τα φυλλάδια αυτά διότι ο Ορφεύς ανήκει εις την Βουλγαρία»!!!
(σελ.5)

Κι ας αναρωτηθούμε με τούτη την ευκαιρία. Εκείνοι τα διάβασαν, τα γνώρισαν και τον διεκδικούν...

ΕΜΕΙΣ; ΑΝΑΡΩΤΙΟΜΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ!!!

ΓΙΑΤΙ ΤΟΣΟΣ ΘΟΡΥΒΟΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΟΡΦΕΑ;