Soft Machine - Τι μπάντα θεέ μου!

Τι μπάντα θεέ μου! Οι Soft Machine, παρ’ όλο που στα πρώτα τους χρόνια, υπήρξαν πολύ σοβαροί “αντίπαλοι” των Pink Floyd, δεν ήταν πάντα τόσο άγνωστοι όπως –ίσως- είναι σήμερα. Κατά τη γνώμη μου, είναι η πιο ενδιαφέρουσα και η πιο σπουδαία μπάντα της "Canterbury progressive music scene" και που αν και "progressive", δεν έχουν τίποτα κοινό με μπάντες όπως οι Yes, οι ELP, ή οι Genesis (του Gabriel φυσικά).

Είναι δύσκολο να περιγράψω τη διαφορά μεταξύ των Softs και των Floyd στα πρώτα τους χρόνια και ενδέχεται να παρεξηγηθώ, αλλά θα το …προσπαθήσω. Οι ηχογραφήσεις των Softs δεν “μύριζαν” ποτέ εμπορικότητα και ενώ από τη μια μεριά ήταν πάντοτε ατονικές, καινοτόμες και σχιζοφρενικές, από την άλλη ήταν πάντοτε σούπερ επαγγελματικές και μακριά από ερασιτεχνισμούς. Θα μου πεις τώρα… Δηλαδή οι ηχογραφήσεις των Floyd ήταν ερασιτεχνικές; Όχι δεν θα σου πω αυτό, αλλά κι εσύ δεν είσαι εντάξει μαζί μου. Σου είπα τόσα πράγματα κι εσύ κόλλησες στο …ερασιτεχνικές; Ξαναδιάβασέ το, ξανασκέψου το και ξαναρώτα με. Κι άμα θέλεις να σου δώσω και “τροφή” για να μου την πεις, σου τη δίνω αμέσως τώρα: Συγκρίνοντας την μεταξύ τους εμπορικότητα στις πρώτες τους ηχογραφήσεις, το "Piper At The Gates Of Dawn" για παράδειγμα, μοιάζει με …Britney Spears!!!  

Κοίταξε… Αντιλαμβανόμενος το χιούμορ μου –ή την υπερβολή μου αν θέλεις- τώρα μπορεί να χαμογελάς και αφού λοιπόν έκανα αυτό που ήθελα, και σου ‘σκασα ένα χαμόγελο στα χείλη, ας δούμε το θέμα σοβαρά. Η ενδιαφέρουσα (για μένα) περίοδος των Softs, δεν κράτησε πολύ. Κράτησε δύο, άντε τρία albums. Υπήρξαν ψυχεδελικοί στο πρώτο (1968), παρανοϊκοί στο δεύτερο (1969) και φλερτάρισαν πολύ σοβαρά με το New Age στο τρίτο (1970). Αυτά τα τρία πρώτα τους albums συνιστούν την κλασική περίοδο των Softs οι οποίοι “τα σπάσανε” ξαφνικά το 1971 και από μπάντα της παράνοιας, της επινόησης και του πειραματισμού, μετατράπηκαν σε μία ασφαλή και ήσυχη Jazz-Rock μπάντα, ή ότι ήταν αυτό που κινείται τέλος πάντων στη σφαίρα της modern Jazz. Βασικά, το "Jazzy" το είχαν πάντα, αλλά με το τέταρτο album, έχασαν -καλώς ή κακώς- οριστικά την επαφή με το "Rock" (κακώς για μένα αφού δεν είμαι fan της modern Jazz). Ταλαιπωρήθηκαν από τις συνεχόμενες και ατέλειωτες αλλαγές στο lineup και τα "Jazz" albums, ήταν άλλα ενδιαφέροντα, άλλα μέτρια και άλλα αδιάφορα. Μία νορμάλ κατάσταση δηλαδή, όπως συμβαίνει και στις καλύτερες οικογένειες. Κυκλοφόρησαν το τελευταίο το 1981 (με τα original όμως μέλη να έχουν πάψει να υπάρχουν στη σύνθεση της μπάντας από το Softs του 1976), συνέχισαν να περιοδεύουν μέχρι τα 90’s, αλλά όλο αυτό, δεν είχε πλέον καμία σχέση με τους Soft Machine.

Lineup

Τώρα… το να σου δώσω το lineup της μπάντας, είναι πολύ …δύσκολο! Αρκεί να φανταστείς, ότι άλλαζαν σύνθεση σε κάθε σχεδόν album. Βασικά, όλα ξεκίνησαν από τους Wild Flowers που ήταν όλοι συμμαθητές και ήταν οι Mike Ratledge, Hugh Hopper, Robert Wyatt & David Sinclair που έφυγε αργότερα για να φτιάξει μαζί με τον Ηopper τους Caravan. Έτσι, ο Ratledge έφτιαξε τους Soft Machine μαζί με τους Robert Wyatt, Kevin Ayers & Daevid Allen και αυτό είναι κατά τη γνώμη μου το πιο σπουδαίο τους  (με αλφαβητική σειρά) lineup:  
 
Daevid Allen: (Christopher David Allen, 13 Ιανουαρίου 1938, Μελβούρνη, Κιθάρα, Φωνή)

Ο Αυστραλός ποιητής και κιθαρίστας, που άφησε τους Softs πολύ γρήγορα για να φορμάρει στη Γαλλία τους Gong (1970)

Kevin Ayers: (16 Αυγούστου 1944 – 18 Φεβρουαρίου 2013, Kent, Κιθάρα, Μπάσο, Φωνή)



Καλλιτέχνης με τεράστια επιρροή στο Αγγλικό ψυχεδελικό κίνημα, ηχογράφησε πολλά albums και συνεργάστηκε με πολλούς καλλιτέχνες, μεταξύ των οποίων και οι: Brian Eno, Syd Barrett, John Cale, Elton John, Robert Wyatt, Andy Summers, Mike Oldfield & Nico. Ο Kevin πέθανε στον ύπνο του στις 18 Φεβρουαρίου του 2013.

Mike Ratledge: (Michael Roland "Mike" Ratledge, 6 Μαΐου 1943, Kent, Πλήκτρα, Φλάουτο)  



Το μακροβιότερο μέλος των Softs (περίπου δέκα χρόνια) που προήλθε από το Daevid Allen Trio. Τους άφησε το 1976 για να ακολουθήσει σόλο καριέρα, αλλά δεν ηχογράφησε ποτέ το …πρώτο του album. Τελικά, έφτιαξε ένα στούντιο και ασχολήθηκε με μουσική για θέατρο και κινηματογράφο.

Robert Wyatt: (Robert Wyatt – Ellidge, 28 Ιανουαρίου 1945, Bristol, Τύμπανα, Πλήκτρα, Μπάσο, Φωνή).



Το 1971, ο Robert άφησε τους Softs για να φορμάρει τους Matching Mole και τον Ιούνιο του 1973, ενώ ήταν σε ένα πάρτυ, έπεσε από το παράθυρο του τετάρτου ορόφου με αποτέλεσμα να μείνει παράλυτος από τη μέση και κάτω. Από τότε χρησιμοποιεί αναπηρικό καροτσάκι και κάνει σόλο καριέρα. Στις 4 Νοεμβρίου του 1973, οι Pink Floyd προκειμένου να τον στηρίξουν οικονομικά, έδωσαν δύο συναυλίες μαζί με τους Soft Machine και εισέπραξαν για τον Wyatt, ₤ 10.000.

Δισκογραφία

1967: At the Beginning (Demo)
1968: Soft Machine
1969: Volume Two
1970: Third
1971: Fourth
1972: Fifth
1973: Six
1973: Seven
1975: Bundles
1976: Softs
1978: Alive And Well - Recorded In Paris
1981: Land of Cockayne

Albums

At The Beginning: (Ratledge, Wyatt, Ayers, Allen, 1967)

Tracks: 1) That's How Much I Need You Now, 2) Save Yourself, 3) I Should've Known, 4) Jet-Propelled Photograph, 5) When I Don't Want You, 6) Memories, 7) You Don't Remember, 8) She's Gone, 9) I'd Rather Be With You.

Πρόκειται για demo album που αναφέρεται και ως Jet-Propelled Photograph. Εκτός από το ότι είναι πάρα πολύ σπάνιο να το βρει σήμερα κανείς, είναι και ένα …ποίημα!!! Η μελωδία του πρώτου τραγουδιού που ανοίγει, μαζί με την παράξενα μελαγχολική φωνή του Wyatt, σε βάζουν αμέσως στο κλίμα και σε βεβαιώνουν ότι αυτό που πρόκειται να ακούσεις, είναι εντελώς έξω από τα συνηθισμένα.  

Όλα τα τραγούδια είναι ένα κι ένα. Δεν υστερεί κανένα και είναι απόλυτα βεβαιωμένο ότι μία ακρόαση δεν θα σε ικανοποιήσει. Όχι επειδή δεν θα το αντιληφθείς με την πρώτη, αλλά η γοητεία του, δεν θα σε αφήσει στην πρώτη. Θα θέλεις και δεύτερη… και τρίτη… και τέταρτη… και… και…

Τελικά, αυτό δεν είναι album. Είναι …σεμινάριο! Το παίρνεις και είσαι κομπλέ!  

Soft Machine: (Wyatt, Ratledge, Ayers, 1968)

Tracks: 1) Hope For Happiness, 2) Joy Of A Toy, 3) Hope For Happiness (reprise), 4) Why Am I So Short?, 5) So Boot If At All, 6) A Certain Kind, 7) Save Yourself, 8) Priscilla, 9) Lullabye Letter, 10) We Did It Again, 11) Plus Belle Qu'une Poubelle, 12) Why Are We Sleeping?, 13) Box 25/4 Lid.

Το πρώτο επίσημο. Αυτή την περίοδο, οι Softs είναι τρίο. Ο  Ayers είναι στο μπάσο, ο Wyatt στα τύμπανα και στη φωνή, και ο Ratledge στα πλήκτρα. Το album κυριαρχείται από την ευαίσθητη Pop του Ayers που τους "γειώνει" και δεν τους αφήνει να "παρανοήσουν", ο οποίος Ayers όμως, ετοιμάζει ήδη το φευγιό του και να που στα τελευταία μέρη των ηχογραφήσεων, έχει αντικατασταθεί στο μπάσο, από τον  Hugh Hopper.

Τα τραγούδια τώρα (με έντονη τη μυρωδιά του demo), είναι όλα όμορφα, το ένα διαδέχεται το άλλο χωρίς κενά, δεν είναι μεγάλα, δεν σε κουράζουν και αν υποθέσουμε ότι αρχίζεις να βαριέσαι τους πειραματισμούς, έρχεται το επόμενο και σου ανανεώνει το ενδιαφέρον. Παρ’ όλα αυτά τα "εύκολα", για να εκτιμήσεις αυτό που συμβαίνει εδώ, πρέπει να το περάσεις από τα αυτιά σου τρείς ή και τέσσερις φορές και αυτές οι επαναλαμβανόμενες ακροάσεις θα σε κάνουν να αγαπήσεις κάποια από αυτά.

Το album βέβαια είναι γνωστό για το "Hope For Happiness" του Hopper, αλλά θα σε πάρει σίγουρα μαζί της η παραξενιά του Wyatt με το "Save Yourself" που το ακούσαμε στο demo και το αστείο "Why Am I So Short?" του Ayers που είναι μέρος του "I Should've Known" (στο demo κι αυτό). Α ναι… έχουμε και το υπνωτικά επαναλαμβανόμενο 'We did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again, we did it again… πριν περάσουμε στο κορυφαίο "Why Are We Sleeping? "

Πάρα πολύ καλό album. Γεμάτο ενέργεια και ιδέες! Το παίρνεις και βγαίνεις έξω από τα συνηθισμένα.



Volume Two: (Wyatt, Ratledge, Hopper, 1969) 

Tracks: 1) Pataphysical Introduction (part 1), 2) A Concise British Alphabet (part 1), 3) Hibou, Anemone And Bear, 4) A Concise British Alphabet (part 2), 5) Hulloder, 6) Dada Was Here, 7) Thank You Pierrot Lunaire, 8) Have You Ever Bean Green?, 9) Pataphysical Introduction (part 2), 10) Out Of Tunes, 11) As Long As He Lies Perfectly Still, 12) Dedicated To You But You Weren't Listening, 13) Fire Engine Passing With Bells Clanging, 14) Pig, 15) Orange Skin Food, 16) A Door Opens And Closes, 17) 10:30 Returns To The Bedroom.

Αυτό, ή θα το λατρέψεις μέχρι θανάτου, ή θα το πετάξεις από το παράθυρο μόλις το βάλεις να παίξει. Εδώ είμαστε πάλι σε έκδοση τρίο, με τον Hopper στη θέση του Ayers, οπότε όλες οι Pop ευαισθησίες έχουν πάει περίπατο και εδώ η μπάντα αρχίζει να δίνει σημασία στο τραγούδισμα και να το μιξάρει σαν άλλο ένα όργανο και όχι σαν κάτι ξεχωριστό. Εδώ, θα τους ακούσεις να ουρλιάζουν, να ψέλνουν και να απαγγέλουν τοποθετώντας τη φωνή σαν ένα μέρος του σχιζοφρενικού τοπίου και θα αντιληφθείς τον λόγο που οι Softs στήριξαν τον Syd Barrett στο πρώτο του solo album.

Από το 'Pataphysical Introduction' που ανοίγει, μέχρι την αναγγελία που κάνει ο Wyatt στο 'a concise British alphabet', καταλαβαίνεις ότι έχεις βάλει τα μπρατσάκια σου για να κολυμπήσεις μέσα σε κάτι …σπέσιαλ (εδώ που τα λέμε, τα μπρατσάκια τα φοράς ήδη από το demo album). Από τα 17 tracks του album, ελάχιστα ξεπερνούν τα 1-2 λεπτά, και όλα, από τη μια στιγμή στην άλλη, αλλάζουν σε διάθεση, κατεύθυνση, στυλ, δομή και δύσκολα θα πεις ότι το Volume Two είναι ένα 'Rock' album. Μπορείς εύκολα να διακρίνεις τα μικροσκοπικά υπολείμματα από το παρελθόν της μπάντας στα 'Hulloder' & 'Have You Ever Bean Green?' και πάντως, το σύνολο των κομματιών από το 5 έως το 8 σε 'γρατζουνάει' με την ατέλειωτη μελαγχολία των πλήκτρων του Ratledge, αλλά και του τραγουδίσματος του Wyatt που στο 'Hulloder' εύχεται να ήταν μέλος του FBI ή της CIA.

Οι καινούργιοι ακροατές των Softs, μπορεί να βρουν το τραγούδισμα του Wyatt παράξενο, περίεργο και πρωτόγνωρο (όμως για μένα μαγικό μπορώ να πω), αλλά δένει τόσο απόλυτα με το Soft τοπίο, που εμένα με συνεπαίρνει στην κυριολεξία. Και στο κάτω-κάτω, τι θα ήταν οι Softs χωρίς αυτή τη μελαγχολία της φωνής του Robert?  

“Τρελό” αλλά σημαντικό album, που δεν επιτρέπεται να το ακούμε ποτέ, χωρίς τα …μπρατσάκια μας! Οκ?



Third: (Wyatt, Ratledge, Hopper, Dean, 1970) 



Tracks: 1) Facelift, 2) Slightly All The Time, 3) Moon In June, 4) Out-bloody-rageous.

- Διπλό album?
- Ναι!
- Με 4 κομμάτια;
- Ναι!
- Σε ξαναρωτάω: Διπλό album με 4 κομμάτια;
- Ναι Λέμεεεεεεεεεε…
- !!!!!!!!!!!!!!

Θα μπορούσες να το συγκρίνεις με τη Γερμανική KrautRock σκηνή, αλλά επειδή οι Softs δεν ανήκουν εκεί (όπως με καμία δύναμη ούτε κι’ εγώ), θα μπορούσες να το εκλάβεις σαν link ανάμεσα σε King Crimson & Brian Eno.

Λένε πως είναι το καλύτερο album των Softs αλλά μάλλον το εννοούν με την έννοια του πιο ώριμου, γιατί αυτό που κάνουν εδώ, είναι αυτό που κάνει ο Zappa, αλλά και αυτό που κάνουν οι King Crimson. Μπορεί ακόμα να εννοούν τη ζωγραφική που κάνει ο Ratledge με τα …πλήκτρα!!!

Το 'Facelift' που ανοίγει, είναι το μοναδικό που ροκάρει και γι αυτό μου αρέσει περισσότερο από τα υπόλοιπα τρία. Στο 'Slightly All The Time' που έρχεται στη συνέχεια, πειραματίζονται και εδώ που τα λέμε, δεν βρίσκω τίποτα στα 18 λεπτά της διάρκειάς του.  Το 'Moon In June' είναι ψυχεδελικό, και περιέχει το μοναδικό τραγούδισμα που υπάρχει εδώ, του Robert Wyatt βέβαια, και κλείνουν με το 'Out-Bloody-Rageous' που θα σου θυμίσει το 'Flying' των Beatles. Βέβαια… τρία χρόνια αργότερα, οι Fripp & Eno το “επισκέφθηκαν” και το εξάντλησαν προκειμένου να κάνουν το "No Pussyfooting", αλλά θα έπρεπε να ευχαριστήσουν τον Mr. Ratledge για τις ιδέες που τους έδωσε, όπως και ο Mr. Ratledge, θα έπρεπε να ευχαριστήσει τους Beatles για τις ιδέες που του έδωσαν. Όπως έγραψα και στην αρχή, είναι το τελευταίο album στο οποίο ροκάρουν -έστω που και που- και κλείνουν τον κύκλο.

Αξίζει για τους “πίνακες” του Ratledge και για τη συλλογή, επειδή κλείνει τον κύκλο της Rock περιόδου της μπάντας. Γι αυτό άλλωστε σταματάω την παρουσίαση εδώ. Με όλα τα υπόλοιπα του καταλόγου τους, feel free και κάνε με τα μπρατσάκια σου ότι θέλεις!

Βιβλιογραφία

1: Encyclopedia of Rock & Roll (Rolling Stone)
2: Illustrated Encyclopedia of Rock (Salamander)
3: Classic Rock And Pop Album Rev and Updat (G. Starostin)
4: Encyclopedia of Pop, Rock and Soul (Irwin Stambler)

Ακουστικά Βοηθήματα

1. At the Beginning
2. Soft Machine
3. Volume Two
4. Third

Ευχαριστώ για την ανάγνωση…