Γεωργία Βεληβασάκη - Μια συνέντευξη με ροκ όπερα, βινύλιο, οικολογία και θέατρο

Γράφει η Δέσποινα Κ. (despinakontogianni)
122 άρθρα στο MusicHeaven

27-28/2 και 1/3 θα σας δούμε στο "Alexander The Great.Rock Opera" σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Αθυρίδη στο ΜΜΑ. Πότε ξεκίνησε αυτό το ταξίδι; Τι έχει αλλάξει από το πρώτο ανέβασμα της παράστασης ('12);

Ανεβάσαμε για πρώτη φορά την Alexander Rock Opera  σε μουσική και σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Αθυρίδη και script της Penny Turner, στα τέλη του 2012 στη Θεσσαλονίκη, διαγράφοντας έναν κύκλο ιδιαίτερα επιτυχημένων παραστάσεων. Το Alexander the Great. Rock Opera είναι, ωστόσο, ένα ολότελα νέο έργο σε μουσική του ιδίου, για το οποίο έχει εργαστεί επταμελής συγγραφική ομάδα με επικεφαλής την Alexandra Charanis, υπό την ιστορική επιμέλεια της διευθύντριας του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης, Πολυξένης Αδάμ-Βελένη. Το νέο κείμενο και τη διαφοροποιημένη δραματουργία, όπου θα δούμε ρόλους, όπως της Καβερί Καλλάσα, του Αριστοτέλη, της Στάτειρας, του Διογένη, των Κορίνθιων, των Χαλδαίων Ιερέων κ.ά., συμπληρώνουν καινούριες μουσικές συνθέσεις. Όσον αφορά το καστ, όπως είναι φυσικό, έχει εμπλουτιστεί από το θεατρικό δυναμικό του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, που έχει αναλάβει την παραγωγή του έργου, έτσι όπως θα το δει το αθηναϊκό κοινό στο Μέγαρο Μουσικής. Τη σκηνοθεσία υπογράφουν ο  Κωνσταντίνος Αθυρίδης και ο Γιάννης Βούρος, ενώ τα σκηνικά και τα κοστούμια, ο Γιάννης Μετζικώφ και η Ιωάννα Τιμοθεάδου, αντίστοιχα.

Στην παράσταση έχετε το ρόλο της αφηγήτριας, πείτε μας λίγο γι' αυτό.

Ως αφηγήτρια, γυναίκα Καβερί Καλλάσα, μιας φυλής που ζει κάπου στον Ινδικό Καύκασο, ξετυλίγω το κουβάρι του χρόνου, δείχνοντας ότι μετά από τόσους αιώνες η ελληνικότητα δίνει το στίγμα της ακόμα και σήμερα στα βάθη της Ασίας. Οι Καβερί Καλλάσα πιστεύουν στον Dezau (Ζευς), στην Jestak (Εστία), στον Mahadeo (Μέγα Δία), αλλά και σε ξωτικά και σε νεράιδες, ενώ λένε πως κατάγονται από τον στρατό του Sikander Azam (Μεγάλου Αλεξάνδρου), που αποφάσισε να μην ακολουθήσει το δρόμο της επιστροφής και να μείνει στις χώρες εκείνες. Μέσα από το ρόλο αυτό είχα την ευκαιρία να γνωρίσω την ιστορική και πολιτισμική εκείνη γραμμή, που κάνει τον Μέγα Αλέξανδρο μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες της παγκόσμιας ιστορίας.

Εκτός από το ρόλο της αφηγήτριας, όμως, έχετε κάνει και τη μετάφραση του λιμπρέτο, πώς ήταν ως εμπειρία;

Στο έργο συμμετέχω, επίσης, συγγραφικά, με ελληνικούς στίχους που παρεμβάλλονται στο αγγλικό κείμενο, αλλά και μεταφραστικά έχοντας επιμεληθεί τους υπέρτιτλους. Η εμπειρία  της μετάφρασης ήταν ιδιαίτερα σημαντική, καθώς όχι μόνο η μεταφορά από γλώσσα σε γλώσσα απαιτεί μια εμβάθυνση στις σημασίες και τα νοήματα, αλλά και επειδή για την καλύτερη κατανόηση και απόδοση του έργου, ήρθα σε επαφή με πρωτότυπα κείμενα του Πλουτάρχου, του Αρριανού κ.α., στα οποία βασίστηκε η κ. Charanis, γνωρίζοντας έτσι πιο βαθιά το ζήτημα του Αλέξανδρου, που τόσες ιδεολογικές σημαίες διεκδικούν το όνομά του.

To Νοέμβρη σας είδαμε και στο musical "Dorian Grey". Αυτές οι δύο παραγωγές είναι οι μόνες σας εμφανίσεις στο θέατρο;

Ανέκαθεν είχα περιέργεια για τη θεατρική τέχνη, γι΄ αυτό άλλωστε και, κατά καιρούς, έχω παρακολουθήσει σεμινάρια υποκριτικής, αφήγησης παραμυθιού και σωματικού θεάτρου. Αυτό, βέβαια, δεν με κάνει ηθοποιό, αλλά, οπωσδήποτε, με φέρνει σε επαφή με ένα νέο καλλιτεχνικό πεδίο, ανοίγοντάς μου το δρόμο για το μουσικό θέατρο, όπου η τραγουδιστική ικανότητα είναι ιδιαίτερα σημαντική. Να μην ξεχνάμε ότι η ίδια η ερμηνεία ενός τραγουδιού, κατ΄ αντιστοιχία με ένα θεατρικό κείμενο, απαιτεί την ανάκληση συναισθημάτων και εικόνων. Στο παρελθόν έχω συμμετάσχει σε μουσικές παραστάσεις με έντονο το θεατρικό στοιχείο, όπως ήταν, για παράδειγμα, το έργο «Ας τραγουδήσουμε και πάλι» της Πηγής Λυκούδη, που παρουσιάστηκε στις Βρυξέλλες το Μάρτιο του 2014, ή ακόμα και το «Μικρό Μυστικό της Ζωής», ένα παιδικό musical του οποίου τα κείμενα έχω γράψει και το ανεβάσαμε το 2011 στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης και αλλού.

Αντιλαμβάνεται το ελληνικό κοινό τη διαφορά ανάμεσα σε μια Rock opera κι ενός musical; Γενικότερα, υπάρχουν αυτά τα είδη στην κουλτούρα μας ή απλά υιοθετούμε τάσεις;

Για να την αντιληφθεί κανείς είναι αναγκαίο να γνωρίζει την ειδοποιό διαφορά. Στο musical ο προφορικός λόγος (πρόζα) εναλλάσσεται με τα μουσικά μέρη (τραγούδια), ενώ στη Rock opera, όπως και στις κλασικές όπερες, η μουσική είναι παρούσα από την αρχή μέχρι το τέλος χωρίς να παρεμβάλλεται πεζός λόγος. Η συνύφανση της μουσικής και του θεάτρου έχει τις ρίζες της στην αρχαία ελληνικά τραγωδία και κωμωδία και δη στην παρουσία του χορού. Ως εκ τούτου, δεν είναι τυχαίο που τα τελευταία χρόνια, η σύγχρονη όπερα και το musical, αν και παιδιά της Αμερικανικής και της Αγγλικής κουλτούρας, γίνονται ολοένα και πιο δημοφιλή στο ελληνικό κοινό.

Δεν είναι η πρώτη φορά που συνεργάζεστε με τον κο Αθυρίδη, έχετε συναντηθεί και δισκογραφικά στο παρελθόν.

Με τον Κωνσταντίνο Αθυρίδη συνεργαζόμαστε από το 1997 και ομολογώ ότι ήταν ο πρώτος που εμπιστεύτηκε, ενθαρρύνοντας και αξιοποιώντας, τη στιχουργική μου γραφή. Από το 2004 έχουμε συγκροτήσει τη μουσική ομάδα Gaia, παρουσιάζοντας αρκετές δισκογραφικές εργασίες μέχρι σήμερα. Η πολύχρονη, μάλιστα, αυτή συνεργασία μού έδωσε τη μοναδική ευκαιρία να γνωρίσω το, κατά γενική ομολογία, αριστουργηματικό μουσικό του έργο Alexander the Great, από τη γέννησή του και να αποτελώ έναν από τους βασικούς συντελεστές του.

Έχετε κάνει μια διαδρομή από παραδοσιακά, λαϊκά κι έντεχνα, συνεργασία με τη Julie Massino (Sexual Instinct), musical και τώρα Rock opera. Βλέπουμε μια πολυμορφία. Υπάρχει κάποιο είδος που δεν έχετε αγγίξει ακόμα, αλλά θα θέλατε να ασχοληθείτε στο μέλλον ή κάποιο στο οποίο θα θέλατε να δραστηριοποιηθείτε περισσότερο;

Η μουσική μου διαδρομή αποτελεί καθρέφτη της προσωπικής μου πορείας κι ωρίμανσης. Δεν επεδίωξα ποτέ να είμαι συνεπής ως προς ένα «είδος» μουσικής, αλλά ως προς τον εαυτό μου. Πάντα ήμουν και είμαι ανοιχτή σε καινούρια πράγματα που με προκαλούν και με βάζουν σε δημιουργική τροχιά. Η παραδοσιακή μουσική είναι, για μένα, κληροδότημα του περιβάλλοντος όπου μεγάλωσα και από το οποίο πάντα θα αντλώ έμπνευση. Στο ξεκίνημα δε της καριέρας μου βρέθηκα επί σκηνής με μεγαθήρια της λαϊκής μουσικής, όπως ο Μανώλης Μητσιάς και ο Δημήτρης Μητροπάνος, απ΄ όπου διδάχθηκα, πρωτίστως, καλλιτεχνικό ήθος και ακεραιότητα. Ο χρόνος έφερε στο δρόμο μου ανθρώπους, που όχι μόνο με εμπιστεύτηκαν, αλλά άνοιξαν τους ορίζοντές μου, ώστε να πορεύομαι με άξονα την αισθητική και καλλιτεχνική αξία, χωρίς περιορισμούς και στεγανά όπως, άλλωστε, οφείλει η τέχνη. Τον τελευταίο καιρό και μέσα από τη συνεργασία μου με τον αργεντίνο μαέστρο του Tango Nuevo, Luis Borda, έχω έρθει σε επαφή με την αργεντίνικη μουσική που με έχει κερδίσει και που με οδηγεί σε ολότελα νέες μουσικές εμπειρίες.

Το ’10 κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Polytropon το "Μικρό μυστικό της ζωής...". Πόσο δύσκολο είναι κάποιος να γράψει τραγούδια-ιστορία απευθυνόμενος σε παιδιά;

Το «Μικρό Μυστικό της Ζωής» σε κείμενα δικά μου και μουσική του Κωνσταντίνου Αθυρίδη ήταν μια αυθόρμητη δημιουργία, μια εξωτερίκευση, θα έλεγα, μιας χρόνιας στοχαστικής μου διάθεσης. Δεν σκέφτηκα καν αν ήταν «εύκολο» ή «δύσκολο», οι λέξεις αναδύονταν ελεύθερα, όπως όταν είσαι σε ένα δωμάτιο που απλά περιγράφεις αυτό που βλέπεις. Η τελική επεξεργασία, βέβαια, είχε αρκετή δουλειά, όση χρειάζεται κάθε συγγραφικό έργο για να μπορεί να σταθεί ικανοποιώντας, πρώτα απ΄ όλα, το δημιουργό του. Το ότι απευθύνεται σε παιδιά, αφενός, έκανε τη δημιουργική διαδικασία ιδιαίτερα απολαυστική, αφού για να καταφέρω να τους «μιλήσω» έπρεπε να μπω στον κόσμο της παιδικής φαντασίας και συνάμα με δέσμευσε να αποδώσω δύσκολα νοήματα με απλές λέξεις.

Σ’ αυτή τη δουλειά έχετε ως πυρήνα τον οικολογικό προβληματισμό. Η οικολογία προφανώς είναι κάτι που σας αφορά.

Ο οικολογικός προβληματισμός αναδύεται μέσα από υπαρξιακά ερωτήματα. Ποιος είμαι, ποια είναι η θέση μου μέσα στον κόσμο και η σχέση μου με τα όντα γύρω μου. Δυστυχώς, μαθαίνουμε από παιδιά να συνηθίζουμε τη ζωή και να θεωρούμε πολύ δεδομένες κάποιες ισορροπίες. Ο σημερινός άνθρωπος ζει σε απόσταση από τον εαυτό του και το περιβάλλον γύρω του κι αυτό είναι η αιτία της δυστυχίας του. Η αυτοσυνείδηση είναι, λοιπόν, εκείνο που, στ΄ αλήθεια, πραγματεύεται το παραμύθι. Η πίστη στην πρόοδο, που μας έχει κληροδοτήσει ο Διαφωτισμός, μπορεί να έχει επιφέρει πολλά καλά, αλλά δυστυχώς έχει φτιάξει έναν τερατώδη κόσμο με κορυφή έναν Άνθρωπο πνευματικά τυφλό και ασύδοτο. Είναι νομίζω καιρός όλα αυτά να αλλάξουν, «επιστρέφοντας» σε μια ολιστική θέαση της ζωής και δίνοντας ένα καινούριο νόημα στην ύπαρξή μας.

Σκέφτεστε να επαναλάβετε μια τέτοια έκδοση; Ή κάτι για ενήλικες;

Το παραμύθι έχει εμπλουτιστεί δραματουργικά και ήδη, μάλιστα, γίνονται κινήσεις για να μεταφραστεί στα αγγλικά και τα γερμανικά. Οπωσδήποτε, στο μέλλον θα υπάρξει μια νέα έκδοση, ενώ δεν αποκλείται να ανέβει ξανά επί σκηνής. Όσο για τους ενήλικες, γράφω ποιήματα τα οποία, προς το παρόν, παρουσιάζονται, ενίοτε, σε λογοτεχνικά περιοδικά.

Πλέον, που δεν υπάρχει απτή δισκογραφία θα θέλατε να κυκλοφορήσετε κάποια ολοκληρωμένη δουλειά; Θα προτιμούσατε ηλεκτρονικά μέσα προώθησης και διανομής;

Το αίτημα της παρουσίασης και έκδοσης μιας «ολοκληρωμένης δουλειάς» είναι τόσο επιτακτικό όσο «ολοκληρωμένη» θεωρεί ο δημιουργός της ότι είναι. Το ότι διερχόμαστε μιας εποχής όπου τα «άυλα μέσα» είναι ο κατεξοχήν τρόπος διακίνησης της τέχνης, δεν καταργεί το γεγονός  ότι ο άνθρωπος ελκύεται από την ύλη, από την τρισδιάστατη, δηλαδή, πραγματικότητα που, άλλωστε, αποτελεί και τον ίδιο. Πώς αλλιώς μπορεί να δικαιολογηθεί η στροφή που παρατηρείται, από ένα ολοένα και μεγαλύτερο αριθμό ακροατών, σε ακόμα πιο «χονδροειδή» υλικά μέσα, όπως είναι το βινύλιο; Με λίγα λόγια, μέσα σε έναν κόσμο όπου οι ταχύτητες επικοινωνίας φτάνουν σε απίστευτα όρια και όπου όλα φαίνεται να αποϋλοποιούνται, η αισθητική αξία του «υλικού αντικειμένου» επανεξετάζεται και αναθεωρείται.

Εκτός από το "Alexander the Great" υπάρχουν άλλα ανακοινώσιμα σχέδια;

Καταρχάς, συμμετέχω με δύο τραγούδια στο cd «Εν ονόματι του χρόνου», σε μουσική της Πηγής Λυκούδη και στίχους του Φίλιππου Γράψα, που πρόκειται να κυκλοφορήσει το Μάρτιο του 2015. Έπειτα, συνεργάζομαι ήδη με τον συνθέτη Νίκο Καρακάση για τη δημιουργία ενός παιδικού musical, που θα παρουσιαστεί σε γνωστό θέατρο  της Θεσσαλονίκης τον ερχόμενο χειμώνα. Τέλος, και ιδιαίτερα σημαντικό για μένα, πολύ σύντομα πρόκειται να κυκλοφορήσει, από την γερμανική εταιρεία Enjia Records, μια ολοκληρωμένη δισκογραφική μας εργασία, με αργεντίνικα και ελληνικά στοιχεία, που έχουμε ετοιμάσει με τον Luis Borda, με τίτλο «Aleli». Βεβαίως, σχεδιάζουμε ήδη συναυλίες και παραστάσεις, με τη συμμετοχή και του κιθαριστή Ανδρέα Ζιάκα και του κρητικού λυράρη Λευτέρη Ανδριώτη, στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Ευρώπη/Αργεντινή).

ALEXANDER THE GREAT. Rock OPERA @ Μέγαρο Μουσικής Αθηνών

27-28/2 και 1/3, Ώρα έναρξης: 8 μμ

Πληροφορίες κι εισιτήρια: ΜΜΑ ή στο τηλέφωνο: 210 7282333