''Μην ομιλείτε περί ενοχής...''

Έτσι όπως ξεγλιστράει το καλοκαίρι ανάμεσα από τα φύλλα των δέντρων και μέσα από τις χούφτες μου, αγωνίζομαι να οσμιστώ την ανατροπή του: την μυστήρια αυτή αίσθηση ότι ξαφνικά η ζωή έγινε πιο όμορφη. Και με κυκλώνουν όλες αυτές οι ομορφιές που απροκάλυπτα ξεχύνονται στις θάλασσες και στις ψυχές μας.
Γνώριμη πλάνη είναι ετούτη η χαρούμενη ζάλη του καλοκαιριού… Ή μήπως αυτή είναι η μόνη αλήθεια;
Οι μελωδίες με παρασέρνουν, μα σφίγγω μια ιδέα στην ψυχή και στραγγίζω τις λέξεις που ταξιδεύουν σαν κομήτες στο μυαλό μου. Δεν πρέπει ακόμα να χαθώ σε τούτη την μέθη… λίγες σειρές να γράψω ακόμα, λίγες λέξεις για να δώσω κάποιο τελευταίο νόημα πριν χαθώ μέσα στον ήλιο και τα γαλανά ποτάμια καβάλα στις μελωδίες μιας κιθάρας. Κι όσο κι αν με τυλίγει με την ομορφιά του το καλοκαίρι, όσο κι αν ο Έρωτας αγιάζεται και νομιμοποιείται τούτη την εποχή, νιώθω την ανάγκη να γράψω για εκείνους τους χειμερινούς κανόνες που παγώνουν μέσα στο κορμί μας ό,τι είναι χαρούμενο και ροδαλό. Γιατί μέσα απ’ την αντίθεση θα φανεί ο ένοχος όπως μέσα απ’ την επανάσταση ο προδότης.
Ο Έρωτας, ο μέγας αυτός δημιουργός, η κινητήριος δύναμη του σύμπαντος, η αέναη έλξη των πραγμάτων και των ανθρώπων, ο προσωποποιημένος πόθος για τη ζωή και τη χαρά, έχει χτυπηθεί αλύπητα από τις παγωμένες κοινωνίες μας. Είτε μιλούμε για το συναίσθημα είτε για την πράξη του έρωτα η ουσία παραμένει ίδια. Και μην γελαστείς, τίποτα το βρώμικο δεν υπάρχει, τίποτα το φθηνό.

Καθημερινά διαβάζουμε εφημερίδες, βλέπουμε τηλεόραση, ακούμε ραδιόφωνο και βομβαρδιζόμαστε με χιλιάδες εικόνες και πληροφορίες που ασυνείδητα τις συγκρατούμε στον ψυχισμό μας. Κι όταν έρθει η ώρα να πράξουμε, θα αντιγράψουμε ακριβώς αυτά που έχουμε δει ή ακούσει.
Αναλογιζόμενος αυτά, λοιπόν, αναρωτιέμαι συχνά ποιο «ιδιοφυές» μυαλό θεώρησε ότι ένα γυμνό γυναικείο ή αντρικό σώμα είναι πιο «ακατάλληλο» για έναν ανήλικο θεατή, απ’ ότι μια σφαίρα που διαπερνά ένα ανθρώπινο κορμί, ή από μια μαχαιριά, ή γενικότερα απ’ το άφθονο αίμα που προβάλλεται καθημερινά.
Το γυμνό ή οι ελαφρές ερωτικές σκηνές θεωρούνται ακραία θεάματα. Όμως ο σκοτωμός με κάθε τρόπο και η ακραία βία που καθημερινά προβάλλεται στις τηλεοράσεις προσπερνιέται σαν κάτι το επιτρεπτό, κάτι το συνηθισμένο. Με αυτήν την απλοϊκή σύγκριση της προβολής της βίας και της σεξουαλικότητας αποκαλύπτεται κάτι πολύ δυσάρεστο:
Έχουμε καταφέρει να ενοχοποιήσουμε την ίδια την αιτία της ύπαρξής μας και την ίδια στιγμή αποδεχόμαστε την βία σε όλες τις μορφές της.
Φαίνεται λοιπόν ότι είμαστε πολύ πιο ανεκτικοί στην αρνητική πλευρά της ζωής και λιγότερο στην όμορφη και χαρούμενη. Και το κακό αυτό διαιωνίζεται, γιατί το μικρό παιδί που θα δει το ανθρώπινο σώμα να λογοκρίνεται θα το θεωρήσει κάτι το πρόστυχο, το φθηνό ή ακόμα και αμαρτωλό όπως πίστευαν οι χριστιανοί πρόγονοί μας για εκατοντάδες χρόνια μέχρι και σήμερα. Και στη συνέχεια θα στιγματιστεί ο έρωτας στο μυαλό του ως κάτι το αρνητικό, κάτι που το ποθεί με όλη του την ψυχή μα είναι «κακό» και βλαβερό.
Μεγαλώνουμε λοιπόν –χωρίς να το καταλαβαίνουμε- μέσα σε μια προπαγάνδα απαισιοδοξίας, με μια ύπουλη λογοκρισία της ομορφιάς που δεν την αντιλαμβανόμαστε, μα ωστόσο περνάει μέσα μας. Και αν επεκτείνουμε αυτόν τον συλλογισμό, στο τέλος καταλήγουμε να δεχόμαστε ευκολότερα την βαρβαρότητα απ’ τον έρωτα, ευκολότερα τον πόλεμο απ’ την ειρήνη.

Δυστυχώς έχουμε παρεκκλίνει τόσο από την φύση μας που είναι πολύ δύσκολο να βρούμε ποια είναι η αιτία όλου αυτού του παραλογισμού. Αλλά υποθέτω ότι για να διαιωνίζεται αυτή η κατάσταση τόσα χρόνια πρέπει να εξυπηρετεί κάποιον.
Όλες αυτές οι υβριστικές και ταπεινωτικές έννοιες που γράφτηκαν μέχρι σήμερα για τον έρωτα σε χιλιάδες σελίδες φαίνεται ότι είχαν στόχο, και στόχο πολύ συγκεκριμένο: Να χτυπήσουν την ελευθερία, να κάμψουν τις αντιστάσεις του ανθρώπου ώστε να χειραγωγείται πιο εύκολα. Γιατί ο έρωτας απελευθερώνει. Είναι η πιο τρανή χειροπιαστή απόδειξη ότι η ζωή είναι όμορφη και ότι αξίζει να ζει κανείς. Μα οι εξουσίες δεν το θέλουνε αυτό. Θέλουνε αιώνιους μεσαίωνες και λαούς με σκυμμένο το κεφάλι γεμάτους από αμαρτίες και ενοχές. Τους θέλουν γονατιστούς να παρακαλούν για ένα συγχωροχάρτι, για το έλεος του αυτοκράτορα, για το έλεος του Θεού ή του θρησκευτικού ηγέτη.
Μπορεί να έχουν περάσει χιλιάδες χρόνια εξέλιξης του πολιτισμού και θέλουμε να νομίζουμε ότι προοδεύσαμε, μα στην πραγματικότητα απ’ ότι φαίνεται είμαστε βάρβαροι και απλώς ντύσαμε την βαρβαρότητα με τα ρούχα του πολιτισμού μας.
Κι όταν βλέπουμε τον απίστευτο μεσαίωνα να αναβιώνει στην Αμερική και αλλού με φράσεις τύπου «η αποχή είναι η καλύτερη πρόληψη» και με νίκες της εκκλησίας έναντι της επιστήμης, τότε πρέπει να ανησυχούμε σοβαρά για τούτη την οπισθοδρόμηση.

Όσο είμαστε αμέτοχοι -και άρα συνένοχοι-, η παράνοια θα συνεχίζεται και θα επαναλαμβάνεται: οι ιερείς θα προσπαθήσουν να μας πείσουν και πάλι ότι η ερωτική πράξη είναι πράξη βαρβαρότητας και «ζωώδης» όταν δεν γίνει υπό ορισμένες ηθικές προϋποθέσεις που βεβαίως οι ίδιοι έχουν θέσει. Η μάνα θα κλείσει την τηλεόραση όταν προβληθεί ένα γυμνό γυναικείο στήθος ενώ θα ασκεί βία η ίδια στο παιδί καθημερινά με χίλιους τρόπους. Και θα βλέπουμε στο μέλλον νέους να μιλάνε στις αγορές για τον έρωτα σαν να είναι η μικρότερη λεπτομέρεια της ζωής που μάλιστα δεν είναι πια απαραίτητη.
Στην πραγματικότητα η ενοχοποίηση του έρωτα δεν είναι παρά μία πτυχή της θρησκευτικότητάς μας. Γενικά κάθε ηδονή και χαρά έχει λογοκριθεί με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο στις ανθρώπινες κοινωνίες, γιατί ο χαρούμενος άνθρωπος δεν ελέγχεται εύκολα.
Μα όπως είπε κάποτε ο μέγας φιλόσοφος Friedrich Nietzsche: «όσο μαθαίνουμε να χαιρόμαστε, τόσο ξεμαθαίνουμε να κάνουμε κακό στους άλλους και να εφευρίσκουμε θλίψεις». Για αυτό θεωρώ ότι είναι ουσιαστικό να χαιρόμαστε την όμορφη πλευρά της ζωής. Μόνο χαρούμενοι άνθρωποι που γεύονται τους καρπούς της ζωής μπορούν να δημιουργήσουν μια ειρηνική κοινωνία χωρίς συμπλέγματα και έχθρες.


Και το καλοκαίρι με την ανεμελιά του και με την κάμψη των ηθικών φραγμών ίσως μας δίνει μια πρόγευση κάποιας πιο ελεύθερης κοινωνίας με λιγότερες ενοχές και περισσότερη αγάπη για τη ζωή. Γιατί τούτη την εποχή ο ερωτισμός πλανάται ελεύθερα στις παραλίες και στις νυχτερινές βόλτες, και η χαρά φεγγοβολάει στα μάτια όλων. Με ρούχα λιγοστά τριγυρνούμε τις νύχτες στην ακρογιαλιά, χαράζουμε σχήματα στα αστέρια του ουρανού, ερωτευόμαστε και ερχόμαστε κοντύτερα στη φύση μας, μακριά απ’ τις πολυκατοικίες, μακριά από τα περιττά καλύμματα και τους χειμερινούς κανόνες.
Ας πιάσουμε λοιπόν τις κιθάρες της ψυχής μας και ας ταξιδέψουμε στην μελωδία του καλοκαιριού, χαρούμενοι και ελεύθεροι από κάθε περιττή ενοχή.



Σας αφήνω με ένα απόσπασμα απ’ το «Σύνταγμα της ηδονής» του Κωνσταντίνου Καβάφη που με εκφράζει γλυκά και με λυτρώνει.


Mη ομιλείτε περί ενοχής, μη ομιλείτε περί ευθύνης. Όταν περνά το Σύνταγμα της Hδονής με μουσικήν και σημαίας, όταν ριγούν και τρέμουν αι αισθήσεις, άφρων και ασεβής είναι όστις μένει μακράν, όστις δεν ορμά εις την καλήν εκστρατείαν, την βαίνουσαν επί την κατάκτησιν των απολαύσεων και των παθών.
Όλοι οι νόμοι της ηθικής - κακώς νοημένοι, κακώς εφαρμοζόμενοι - είναι μηδέν και δεν ημπορούν να σταθούν ουδέ στιγμήν, όταν περνά το Σύνταγμα της Hδονής με μουσικήν και σημαίας.
Tο χρέος σου είναι να ενδίδης, να ενδίδης πάντοτε εις τας Eπιθυμίας, που είναι τα τελειότατα πλάσματα των τελείων θεών. Tο χρέος σου είναι να καταταχθής πιστός στρατιώτης, με απλότητα καρδίας, όταν περνά το Σύνταγμα της Hδονής με μουσικήν και σημαίας.
Mη λέγης, Tόσον αξίζει ο κόπος μου και τόσον οφείλω να απολαύσω. Όπως η ζωή είναι κληρονομία και δεν έκαμες τίποτε δια να την κερδίσης ως αμοιβήν, ούτω κληρονομία πρέπει να είναι και η Hδονή.
Kαι επί τέλους όταν πέσης εις τον δρόμον, και τότε είναι η τύχη σου ζηλευτή. Όταν περάση η κηδεία σου, αι Mορφαί τας οποίας έπλασαν αι επιθυμίαι σου θα ρίψουν λείρια και ρόδα λευκά επί του φερέτρου σου, θα σε σηκώσουν εις τους ώμους των έφηβοι Θεοί του Oλύμπου, και θα σε θάψουν εις το Kοιμητήριον του Iδεώδους όπου ασπρίζουν τα μαυσωλεία της ποιήσεως.


Καλό καλοκαίρι!